|
ACCELERATION (ACC)
ACCUMULATION/DISTRIBUTION LINE (AD)
AVERAGE TRUE RANGE - ŚREDNIA RZECZYWISTEGO ZASIĘGU (ATR)
BALANCE OF POWER (BOP)
BOLLINGER BANDS - WSTĘGA BOLLINGERA (BOL)
BOLLINGER OSCILLATOR - OSCYLATOR BOLLINGERA (BOS)
CHAIKIN A/D OSCILLATOR (ChAD)
CHAIKIN A/D OSCILLATOR (ChO)
CHAIKIN MONEY FLOW (ChMF)
CHAIKIN VOLATILITY (ChV)
CHANDE'S MOMENTUM OSCILLATOR (CMO)
COMMODITY CHANNEL INDEX - CCI
DETRENDED PRICE OSCILLATOR (DPO)
DIRECTIONAL MOVEMENT INDEX (DMI)
EASE OF MOVEMENT (EMV)
EXPONENTIAL MOVING AVERAGE - WYKŁADNICZA ŚREDNIA KROCZĄCA (EMA)
FORCE INDEX (FI)
INTRADAY MOMENTUM INDEX (IMI)
MASS INDEX (MI)
MOMENTUM (MTM)
MONEY FLOW INDEX (MFI)
MOVING AVERAGE CONVERGENCE DIVERGENCE (MACD)
MOVING AVERAGE CONVERGENCE DIVERGENCE OSCILLATOR (MACDO)
NEGATIVE VOLUME INDEX (NVI)
ON BALANCE VOLUME (OBV)
PARABOLIC STOP AND REVERSAL (PAR SAR)
PERCENTAGE VOLUME OSCILLATOR (PVO)
POSITIVE VOLUME INDEX (PVI)
PRICE AND VOLUME TREND (PVT)
PRICE OSCILLATOR - OSCYLATOR KURSU (POS)
QSTICK INDICATOR (QSTK/QStick)
RATE-OF-CHANGE (ROC)
RELATIVE STRENGTH INDEX (RSI)
RELATIVE VOLATILITY INDEX (RVI)
SIMPLE MOVING AVERAGE - PROSTA ŚREDNIA KROCZĄCA (SMA)
STANDARD DEVIATION (StDev)
STOCHASTIC - OSCYLATOR STOCHASTYCZNY (STS)
TREND DEVIATION (TRD)
TRIX OSCILLATOR (TRIX)
ULTIMATE (ULT)
VOLUME RATE OF CHANGE (VROC)
WILLIAMS' ACCUMULATION/DISTRIBUTION (WAD)
WILLIAMS' PERCENT R (%R)
|
ACCELERATION (ACC)
Wskaźnik Acceleration (ACC) jest wskaźnikiem obliczanym na podstawie wskaźnika Momentum (typ 1) i jest używany przy inwestycjach krótkoterminowych. Interpretacja wskaźnika polega na obserwacji ekstremalnych poziomów wskaźnika. Osiąganie minimum przez wskaźnik często poprzedza osiągnięcie lokalnego minimum przez wykres kursu (przykład na wykresie - A), zaś osiąganie maksimum przez wskaźnik często poprzedza osiągnięcie lokalnego maksimum przez wykres kursu.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREACCUMULATION/DISTRIBUTION LINE (AD)
Wskaźnik AD (Accumulation/Distribution Line) informuje o zachodzących ruchach akumulacyjnych lub dystrybucyjnych. AD opiera sie bowiem na założeniu, że ruch ceny (zwyżkujący czy zniżkujący) jest tym pewniejszy im większy jest towarzyszący mu wzrost wolumenu. Inaczej mówiąc, gdy wraz ze wzrostem ceny akcji wzrasta wolumen - tj. rośnie wartość wskaźnika, wzrasta akumulacja danego instrumentu - istnieje znaczące prawdopodobieństwo kontynuacji trendu zwyżkującego. Analogicznie, spadek cen połączony z wzrostem obrotów świadczy o zwiększonej dystrybucji - prawdopodobna kontynuacja spadku notowań danego papieru wartościowego.Wskaźnik służy do przewidywania zmian trendów na podstawie obserwacji dywergencji pomiędzy wykresem kursu akcji a przebiegiem wskaźnika. Jeśli na wskaźniku pojawia się trend zwyżkujący (A) przy kontynuacji spadku przez wykres kursu (B), zapowiadana jest zmiana trendu wykresu instrumentu. Analogicznie, zapowiadana jest zmiana trendu zwyżkującego w sytuacji, gdy kurs nadal rośnie (D), a na wskaźniku wytworzy się trend zniżkujący (C) - na pokazanym wykresie skutkiem tego jest korekta cen instrumentu (E).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREAVERAGE TRUE RANGE - ŚREDNIA RZECZYWISTEGO ZASIĘGU (ATR)
Wskaźnik ATR oblicza się jako średnią z rzeczywistego zakresu zmian (TR - True Range) który jest największą wartością z następujących trzech wielkości:
Wskaźnik jest używany do przewidywania lokalnych szczytów i dołków - jego wartość jest często wysoka i osiąga szczyt przed lokalnym minimum lub maksimum kursu (przykład A). Także wysoka wartość wskaźnika podczas gwałtownego spadku lub wzrostu może zapowiadać dłuższą zmianę trendu (B). Niskie wartości wskaźnika potwierdzają trend horyzontalny (C).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREBALANCE OF POWER (BOP)
Zastosowanie wskaźnika BOP w analizie technicznej giełdy zostało sformułowane przez Igora Livshin w czasopiśmie "Stocks and Commodities Magazine" z sierpnia 2001. Wskaźnik ten mierzy siłę dwóch przeciwnych stron: 'niedźwiedzi' i 'byków', do przeciągnięcia ceny na swoje ekstremum. W praktyce obliczenie wskaźnika BOP sprowadza sie do wzoru:
(C - O)/(H - L)
Wyniki najczęściej uśrednia się z użyciem czternastodniowej średniej kroczącej i przedstawia się w formie wykresu oscylującego w skali od -1 do +1. Na wykresie wskaźnika BOP można wyznaczać linie trendu i interpretować wskaźnik poprzez poszukiwanie dywergencji pomiędzy trendem wskaźnika a trendem kursu instrumentu jak i również poprzez ustalenie poziomu wykupienia i wyprzedania. W przypadku poszukiwania dywergencji między trendem instrumentu i trendem wskaźnika, zwyżkujący trend wskaźnika (A) przy jednoczesnym zniżkującym trendzie instrumentu (B) może świadczyć o bliskiej zmianie tendencji spadkowej. Analogicznie, odwrotna sytuacja ostrzega przed zakończeniem trendu zwyżkującego.
Druga interpretacja (patrz wykres powyżej) polega na wyznaczeniu poziomów wykupienia i wyprzedania dla wykresu BOP. Do analizy wskaźnika w ten sposób konieczne jest jednak wcześniejsze wyznaczenie tych dwóch poziomów indywidualnie dla każdego instrumentu na podstawie danych z przeszłych notowań. Górne ograniczenie tego obszaru wyznacza poziom wykupienia, natomiast dolne - poziom wyprzedania. Przy tego rodzaju interpretacji, sygnałem do zakupu będzie przebicie od dołu przez wskaźnik BOP linii wyprzedania (K), zaś sygnałem do sprzedaży przebicie od góry przez wskaźnik BOP linii wykupienia (S).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREBOLLINGER BANDS - WSTĘGA BOLLINGERA (BOL)
Wstęga Bollingera (Bollinger Bands) jest wskaźnikiem zmienności cen i wyznacza obszar, w którym powinna utrzymywać się cena instrumentu. Esencją analizy wykresu na podstawie tego wskaźnika jest założenie, że dla kursu pozostającego w trendzie horyzontalnym wykres powinien oscylować pomiędzy dwoma wstęgami Bollingera: górną i dolną. Wyjście linii kursu poza ten obszar (ewentualnie zbliżenie się do ramienia wstęgi) oznacza sygnał krótkotrwałego odwrócenia tendencji w dłuższym trendzie horyzontalnym. Wskaźnika autorstwa Johna Bollingera i noszącego jego imię używa się najczęściej do przewidywania momentu końcowego spadku lub wzrostu notowań. By jednak wstęgi spełniały swoją rolę i pomagały w przewidywaniu trendów notowań giełdowych zalecane jest używanie go w kombinacji z innymi wskaźnikami.
Sygnał kupna (K) zostaje wygenerowany, gdy linia kursu spada poniżej
dolnego ograniczenia wstęgi lub zbliża się do niej (dolna szara linia).
Uwaga 1: Opisany wyżej sposób analizy może być stosowany tylko w przypadku, gdy kurs znajduje się w trendzie horyzontalnym. Przy długich wzrostach lub spadkach często linia kursu porusza się poza obszarem wyznaczonym przez wstęgę. Uwaga 2: Jeśli ramiona wstęgi znajdują się przez dłuższy czas bardzo blisko siebie, można się spodziewać dużego ruchu cen. Jego kierunek jest najczęściej zgodny z ruchem, który doprowadził do pierwszego wyraźnego przebicia wstęgi (np. ostatni sygnał K na przykładowym wykresie).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREBOLLINGER OSCILLATOR - OSCYLATOR BOLLINGERA (BOS)
Oscylator Bollingera (Bollinger Oscillator) jest wskaźnikiem przedstawiającym zależność pomiędzy kursem a wstęgą Bollingera. W wykresie wstęg Bollingera mieliśmy do czynienia z graficzną prezentacją w postaci wstęg 'wijących się' wraz z wykresem kursu, który je okresowo przecinał. W oscylatorze te wcześniej wymienione wstęgi zostały 'rozciągnięte i naprężone' do postaci dwóch linii prostych, a linia wskaźnika reprezentuje kurs 'wijący się' między nimi i okresowo je przecinający. Innymi słowy, linie poziome w oscylatorze są odpowiednikiem wstęgi, a linia wskaźnika odpowiednikiem kursu. W wskaźniku BOS sygnał kupna (K) zostaje wygenerowany, gdy linia wskaźnika spada poniżej dolnej prostej, zaś sygnał sprzedaży (S) zostaje wygenerowany, gdy linia wskaźnika wychodzi ponad górną prostą. Uwaga: Opisany wyżej sposób analizy powinien być stosowany tylko w przypadku, gdy kurs znajduje się w trendzie horyzontalnym. Kiedy trend ulega wyraźnej zmianie (na wzrostowy lub spadkowy), interpretacja sygnałów też ulega zmianie. Taka sytuacja została zilustrowana na powyższym wykresie. W trakcie trwania trendu horyzontalnego (A), sygnały kupna i zakupu pojawiają się w sposób opisany wcześniej. Natomiast w momencie zmiany trendu (B - w tej konkretnej sytuacji na trend zwyżkujący), pierwsze wyraźne przebicie jednego z poziomów ograniczających normalnie ruchy oscylatora spowoduje wygenerowanie sygnału kupna (jeśli nastąpi przebicie górnego poziomu) lub sprzedaży (w przypadku przebicia poziomu dolnego). Pozostałe sygnały przestają być interpretowane jako sygnały zakupu czy sprzedaży aż do momentu, gdy kurs utworzy ponownie trend horyzontalny.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARECHAIKIN A/D OSCILLATOR (ChAD)
Zadaniem wskaźnika ChAD jest monitorowanie napływu kapitału lub odpływu kapitału z rynku. Jego stosowanie i interpretacja pomagają przewidzieć zmiany trendu instrumentu. Wskaźnik ChAD jest oparty na różnicy dwóch średnich wykładniczych ze wskaźnika A/D. Dwa podstawowe sposoby interpretacji wykresów wskaźnika ChAD polegają na poszukiwaniu dywergencji pomiędzy wykresem tego wskaźnika a wykresem instrumentu oraz na sygnałach kupna i sprzedaży powstających w wyniku przebijania poziomu równowagi. Jednakże ten drugi sposób jest uznawany za pomocniczy - sygnały generowane przy przebiciu poziomu równowagi powinny być potwierdzone przez zachowanie innych wskaźników. Przykładowy wykres przedstawia sytuację, w której zniżkującemu trendowi instrumentu (A) towarzyszy wzrost wartości wskaźnika ChAD (B). W pokazanym przypadku trend uległ zmianie na zwyżkujący (C) - zgodnie z przewidywaniami opartymi na wykryciu dywergencji wskaźnika i wykresu kursu.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARECHAIKIN A/D OSCILLATOR (ChO)
Zadaniem wskaźnika ChO jest monitorowanie napływu lub odpływu kapitału z rynku. Jego stosowanie i interpretacja pomagają przewidzieć zmiany trendu instrumentu. Dwa podstawowe sposoby interpretacji wykresów wskaźnika ChO polegają na poszukiwaniu dywergencji pomiędzy wykresem tego wskaźnika a wykresem przedstawiającym kurs instrumentu oraz na sygnałach kupna i sprzedaży powstających w wyniku przebijania poziomu równowagi, jednakże ten drugi sposób jest uznawany za pomocniczy, ze względu na niezbyt dużą pewność sygnałów. Jak widać na zaprezentowanym przykładzie, trend zniżkujący instrumentu (A) nie zgadza się ze zwyżkującym trendem wskaźnika ChO (B). Stanowiło to sygnał o możliwej zmianie trendu, czego potwierdzeniem jest późniejsze przełamanie trendu i wzrost cen instrumentu (C).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARECHAIKIN MONEY FLOW (ChMF)Wskaźnik jest obliczany poprzez zsumowanie wskaźnika A/D z n-okresów (najczęściej n równe jest liczbie 21 okresów), a następnie podzielenie przez sumę wolumenów z tego samego okresu. Działanie wskaźnika polega na założeniu, że sile rynku przy jednoczesnym zwiększonym wolumenie, zazwyczaj towarzyszą ceny zamknięcia powyżej połowy dziennego zakresu zmian ceny i na odwrót - gdy rynek jest słaby, ceny zamknięcia oscylują poniżej połowy dziennego zakresu zmian cen przy jednoczesnym zwiększonym wolumenie.
Istnieją dwie metody interpretacji wskaźnika. Pierwsza jest oparta na potwierdzaniu wybicia kursu ponad opór przez dodatnie wartości wskaźnika (zapowiedź wzrostu kursu - patrz wykres powyżej) oraz na potwierdzaniu przebicia poziomu wsparcia przez wykres kurs za pomocą ujemnych wartości wskaźnika (zapowiedź spadku kursu - patrz wykres poniżej).
Druga metoda polega na poszukiwaniu dywergencji pomiędzy wykresem kursu a przebiegiem wskaźnika. Poniższy wykres przedstawia taką dywergencje na przykładzie wykresu akcji TECHMEX. Mimo zniżkującego trendu akcji, wartość wskaźnika rośnie i wyznacza trend zwyżkujący. Interpretacja ta zostaje potwierdzona zmianą trendu kursu.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARECHAIKIN VOLATILITY (ChV)
Wskaźnik Chaikin Volatility można interpretować na dwojaki sposób. Pierwszy z nich polega na założeniu, że szczytom kursu towarzyszy zwiększona różnica pomiędzy dziennym kursem maksymalnym i minimalnym, bowiem inwestorzy tracą kontrolę nad emocjami i robią się nerwowi i niezdecydowani. Dołkom kursu zaś towarzyszą minimalne różnice pomiędzy kursem maksymalnym i minimalnym, gdyż inwestorzy są już znudzeni. Jak widać na przykładzie zamieszczonym powyżej, wskaźnik osiągnął bardzo wysoki poziom (A) potwierdzając przełamanie trendu horyzontalnego (B) i utworzenie trendu zwyżkującego. Druga metoda interpretacji zakłada, iż wzrost różnic między kursem maksymalnym i minimalnym w ciągu krótkiego okresu czasu zwiastuje zbliżający się dołek (np. paniczną wyprzedaż instrumentu przez inwestorów), a spadek tychże różnic w ciągu dłuższego okresu czasu prognozuje nadchodzący szczyt. Na przykładzie poniżej, lokalny szczyt został potwierdzony wysoką wartością wskaźnika.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARECHANDE'S MOMENTUM OSCILLATOR (CMO)
Wykres CMO można interpretować na wiele sposobów. Pierwszym z nich jest wyszukiwanie punktów przekroczenia przez wykres wskaźnika (niebieska linia) poziomów wykupienia i wyprzedania. Poziom wykupienia najczęściej wyznacza się na wysokości +50 a poziom wyprzedania na wysokości -50. Gdy wykres wskaźnika przecina od dołu linię wyprzedania jest to sygnałem do zakupu (K), zaś sytuacja odwrotna, czyli przecięcie od góry linii wykupienia przez wykres wskaźnika, to sygnał do sprzedaży (S).
Drugi sposób polega na wyszukiwaniu punktów przecięcia się wykresu wskaźnika ze średnią (czyli linią Signal) wskaźnika (patrz pomarańczowa linia na wykresie). Sygnał kupna (zielony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy wskaźnik przebija od dołu niemalejącą linię Signal, zaś sygnał sprzedaży (czerwony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy wskaźnik przebija od góry nierosnącą linię Signal. Kolejny sposób polega na wyznaczaniu trendów na wykresie wskaźnika i poszukiwaniu dywergencji między wykresem CMO (linia A) a wykresem instrumentu (linia B) które często zapowiadają zmiany.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARECOMMODITY CHANNEL INDEX - CCI
Wskaźnik CCI (Commodity Channel Index) jest wskaźnikiem bazującym na tzw. kursie typowym (Typical Price: (H+L+C)/3 gdzie: H-maksimum, L-minimum, C-cena zamknięcia) i odchyleniu kursu typowego (TP) od średniej tego kursu w stosunku do części uśrednionego odchylenia w okresie N sesji. Przy obliczaniu wskaźnika najczęściej stosuje się okres czternastodniowy. Istnieją dwa sposoby interpretowania wskaźnika CCI. Pierwszy z nich polega na wyszukiwaniu dywergencji pomiędzy wykresem kursu a wykresem wskaźnika. Na przykład jeżeli wskaźnik wskazuje trend zniżkujący (A) a trend wykres kursu jest zwyżkujący (B), to może to oznaczać rychłą korektę ceny kursu a więc i jego zmianę trendu. Drugi sposób interpretowania CCI polega na traktowaniu go jako znacznika przewartościowania/niedowartościowania. Jeżeli wartość CCI przekracza granice +100, może to oznaczać przewartościowanie i zapowiadać rychły trend zniżkujący. Analogiczna sytuacja może również zaistnieć, gdy wartość CCI zejdzie poniżej granicy -100: może to oznaczać niedowartościowanie i i nadejście wzrostów w najbliższych notowaniach. Wykres przedstawia działanie wskaźnika w sytuacji kiedy jest używany najczęściej, to jest do odnalezienia właściwego momentu kupna. Sygnał kupna (K) zostaje wygenerowany, gdy CCI osiąga dolne ekstremum (niedowartościowanie), zaś sygnał sprzedaży (S) zostaje wygenerowany, gdy CCI osiąga jego górne ekstremum (przewartościowanie). Możliwa jest też analiza wskaźnika w oparciu o poziomy wykupienia/wysprzedania (podobnie jak dla wskaźnika ROC). Cechą charakterystyczną CCI jest to, że najczęściej generuje on sygnały kupna wcześniej niż inne wskaźniki.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREDETRENDED PRICE OSCILLATOR (DPO)
Cykl długoterminowy składa się z serii cykli krótkoterminowych, a skupienie się na tych cyklach składowych pomaga lepiej wychwycić punkty przełomowe cyklu długoterminowego. To zadanie spełnia wskaźnik DPO. Wskaźnik ten ma za zadanie eliminowanie trendów w cenach. Dzięki temu procesowi identyfikacja cyklów i poziomów wykupienia i wyprzedania jest dużo łatwiejsza. Ustawienie parametru wskaźnika polega na wyznaczeniu długości cyklów. DPO porównuje ceny zamknięcia do poprzednich wartości średniej kroczącej, eliminując cykle dłuższe niż średnia krocząca. Działa to na zasadzie swoistego filtra cyklów, bowiem wszystkie cykle dłuższe niż wyznaczone wartością są usuwane z cen, zostawiając tylko te krótsze. Najlepsze wyniki daje ustawienie długości cyklów wskaźnika DPO na dwadzieścia lub mniej. Przy pomocy trendu wskaźnika (A) można również wyznaczać dywergencje z przebiegiem kursu (B) i na tej podstawie przewidywać zmianę trendów.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREDIRECTIONAL MOVEMENT INDEX (DMI)
Wskaźnik DMI jest podobny do innych wskaźników zmienności trendu, jednakże należy do niego podejść indywidualnie, gdyż jest on dalece bardziej złożony i skomplikowany niż inne wskaźniki. Wskaźnik ten potwierdza trendy lub ostrzega przed ich zmianą. Dobrze jest jednak używać go we współpracy z innym wskaźnikiem w celu potwierdzania jego wskazań. Ponadto, DMI najlepiej sprawdza się w analizie długoterminowej, gdyż w porównaniu z innymi wskaźnikami jest mniej czuły i mało podatny na wahania. Równie ważną informacją jest, że wskaźnik ten w trendzie konsolidującym daje często fałszywe sygnały kupna/sprzedaży oraz jest spóźniony w reakcji w stosunku do kursu instrumentu. Graficzna prezentacja wskaźnika składa się z trzech linii w skali od 0 do 100. Dwie podstawowe linie, zwane DI+ (zielona linia) oraz DI- (pomarańczowa linia), służą odpowiednio do prezentacji pozytywnych i negatywnych ruchów instrumentu. Trzecia linia, średnia ADX (niebieska linia), mierzy siłę rynku - wskazuje czy rynek jest w trendzie zwyżkującym, zniżkującym lub czy trend jest chaotyczny i nieokreślony. Przyjęto, że jeżeli linia ADX znajduje się powyżej wartości 40, to trend jest mocny, zaś gdy średnia spada poniżej 20, to trend jest słaby i zmienny (ADX nie pokazuje czy trend jest zwyżkujący czy zniżkujący, jedynie wskazuje siłę obecnego trendu). Interpretacja wskaźnika polega na obserwacji punktów przecięcia linii DI+ i DI- oraz położenia punktu przecięcia w stosunku do linii ADX. Dobrym sygnałem do zakupu jest sytuacja, w której linia DI+ przecina od dołu linię DI-, zaś dobrym sygnałem do sprzedaży jest sytuacja, gdy linia DI+ przecina od góry linię DI-. Dla ważności sygnałów istotne jest aby w kolejnym dniu po przecięciu dla sygnału kupna maksimum było wyższe od maksimum dnia poprzedniego, dla sygnału sprzedaży minimum niższe od minimum dnia poprzedniego - jest to tak zwana zasada punktu ekstremalnego. Warto też zwrócić uwagę na położenie punktu przecięcia względem linii ADX. Mocym sygnałem do kupna jest sytuacja (A), w której linia DI+ przecina od dołu linię DI- i jednocześnie wartości obu (DI+ i DI-) są większe od wartości ADX (DI+ > DI- > ADX). Analogicznie, mocnym sygnałem do sprzedaży jest sytuacja (B), w której linia DI+ przecina od góry linie DI- i jednocześnie wartości obu (DI+ i DI-) są mniejsze od wartości ADX ( DI+ < DI- < ADX ).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREEASE OF MOVEMENT (EMV)
Wskaźnik EMV jest funkcją ceny i wolumenu obrotów i jest pomocny przy ustalaniu, wyznaczaniu i potwierdzaniu rozpoczęcia dłuższych trendów. Niskie wartości wskaźnika oznaczają małe ruchy cen lub stosunkowo niewielkie ruchy cen przy dużym wolumenie, co często oznacza akumulację lub wyprzedaż. Dlatego ważne jest zachowanie wskaźnika względem poziomu zerowego. Sygnał zakupu zostaje wygenerowany, gdy wykres wskaźnika przebije od dołu linię poziomu zero (zielony wskaźnik), zaś sygnał sprzedaży zostaje wygenerowany gdy wykres wskaźnika przebije od góry poziom zero (czerwony wskaźnik).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREEXPONENTIAL MOVING AVERAGE - WYKŁADNICZA ŚREDNIA KROCZĄCA (EMA)
Aby pozbyć się opóźnień w prostych średnich ruchomych (średnich arytmetycznych), analitycy techniczni często korzystają z wykładniczych średnich ruchomych. Ich angielska nazwa to Exponential Moving Average - EMA. Podstawową cechą tej średniej jest fakt, iż przywiązuje ona większą wagę do ostatnich wartości niż do wartości starszych i jest tym samym bardziej czuła, a więc lepiej oddaje bieżącą kondycję rynku. Ponadto EMA szybciej od SMA reaguje na zmiany. Stare wartości EMA, zamiast być odrzucane, tracą stopniowo na znaczeniu aż przestają w ogóle być istotne. Najczęściej wskaźnik EMA oblicza się na podstawie cen zamknięcia. Interpretacja wskaźnika EMA jest w zasadzie identyczna z interpretacją wskaźnika SMA. Jeżeli wykres kursu przecina od góry nierosnącą linię wykładniczej średniej kroczącej, jest to sygnał do sprzedaży (S). Sygnał jest tym mocniejszy, im dłużej linia średniej była ustabilizowana w pozycji zbliżonej do horyzontalnej przed wygenerowaniem sygnału. Gdy zaś wykres kursu przecina od dołu niemalejącą wykładniczą średnią kroczącą, jest to sygnał do zakupu (K). Sygnał jest tym mocniejszy, im dłużej linia średniej była ustabilizowana w pozycji horyzontalnej przed wygenerowaniem sygnału.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREFORCE INDEX (FI)Wskaźnik FI został stworzony przez dr Alexandra Elder. Łączy on w sobie ruch cen i wolumen i mierzy stan równowagi pomiędzy siłą 'byków' i 'niedźwiedzi' na rynku. Wykres samego wskaźnika jednakże jest raczej zmienny i nierówny, dlatego dla uzyskania lepszych efektów łączy się go z dwudniową kroczącą średnią wykładniczą (dla prognoz krótkoterminowych) lub z trzynastodniową kroczącą średnią wykładniczą (dla prognoz długoterminowych). Wskaźnik prezentowany jest w formie graficznej jako wykres na skali oscylujący wokół zera. Kiedy wartość wskaźnika FI jest większa niż 0, oznacza to że 'byki' mają przewage nad 'niedźwiedziami' jeśli chodzi o dany instrument. Analogicznie, jeśli FI jest mniejsze od 0, 'niedźwiedzie' mają przewagę. Natomiast gdy FI jest bardzo bliskie zeru, oznacza to że: a) wolumen jest bardzo niski lub b) duży wolumen nieznacznie tylko zmienił ceny instrumentu. Sytuacja ta może być traktowana jako zwiastun zmiany trendu. Ponadto wskaźnik można interpretować poprzez obserwację punktów przecięcia się wykresu z poziomem zero. Kiedy wykres przecina ten poziom z góry na dół, jest to sygnał sprzedaży (S), natomiast gdy przecina go z dołu do góry, jest to sygnał kupna (K). Sygnały powinny być potwierdzone przez odpowiednie sygnały na średniej wykładniczej.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREINTRADAY MOMENTUM INDEX (IMI)
Wskaźnik, autorstwa Tuskana Chande, jest swoistą kombinacją wskaźnika RSI oraz analizy wykresu świecowego. Oblicza się go na tej samej zasadzie co wcześniej wspomniany wskaźnik, jednakże używa się relacji pomiędzy ceną otwarcia i ceną zamknięcia z tego samego dnia dla określenia czy dany dzień miał 'trend zwyżkujący' (cena zamknięcia wyższa od ceny otwarcia), czy też 'trend zniżkujący' (cena otwarcia wyższa od cen zamknięcia). Na wykresie świecowym taka sytuacja jest zobrazowana przez białe (puste) i czarne (pełne) świece (świece wzrostowe lub spadkowe). Interpretacji wskaźnika IMI dokonuje się najczęściej poprzez poszukiwanie dywergencji między wykresem wskaźnika a wykresem instrumentu oraz przez wyznaczenie i obserwacje punktów przekraczania przez wskaźnik poziomów wykupienia i wyprzedania. Jeśli zachowanie wskaźnika nie potwierdza zmian kursu - otrzymujemy zapowiedź zmiany trendu. Na rysunku widać sytuację, w której mimo iż kurs spada (B), wskaźnik utworzył trend zwyżkujący (A). Niedługo po tym nastąpiła zmiana trendu i wzrost cen. Sytuacja odwrotna również może zwiastować zmianę trendu: mimo zwyżkującego trendu kursu (D) wartość wskaźnika systematycznie spada w trendzie zniżkującym (C), co może zapowiadać zmianę tendencji.
Druga interpretacja, jak już wcześniej wspomniano, polega na wyszukiwaniu punktów przekroczenia przez wykres wskaźnika poziomów wykupienia i wyprzedaży. Poziom wykupienia wynosi najczęściej 70 a poziom wyprzedania 30. Gdy wykres wskaźnika przecina od dołu linię wyprzedania jest generowany sygnał zakupu (zielony znacznik), zaś przecięcie od góry linii wykupienia przez wykres wskaźnika, powoduje wygenerowanie sygnału sprzedaży (czerwony znacznik).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREMASS INDEX (MI)
Mass Index używa się najczęściej do przewidywania zmiany trendu. Wskaźnik ten mierzy zwężanie się i rozciąganie średniej rozpiętości między kursem maksymalnym (High) i minimalnym (Low). Wykres wskaźnika oscyluje wokół dwóch linii sygnałowych: pierwsza z nich ma wartość 27, druga niższa zaś 26,5. Linie te służą do obserwacji i wychwytywania sygnałów zmiany trendu i stanowią podstawę sygnałów kupna/sprzedaży. Interpretacja wskaźnika MI polega na wyszukiwaniu i identyfikacji zjawiska zwanego 'wybrzuszeniem odwrócenia' (ang. reversal bulge), które powstaje przed zmianą trendu instrumentu. Wskaźnik MI wychodzi wtedy ponad poziom obu linii sygnałowych (A) a następnie przecina je od góry (B). Przecięcie dolnej linii sygnałowej (wartość 26,5 - B) jest sygnałem że zmiana trendu jest prawdopodobna, co też potwierdza przykładowy wykres instrumentu i jego przejście z trendu zwyżkującego (C) na paraboliczny trend zniżkujący (D). Zachowanie wskaźnika najlepiej jest traktować jedynie jako sygnalizację możliwości zmiany trendu. Dlatego też często z tym wskaźnikiem używa się innych narzędzi, np. dziewięciookresowej wykładniczej średniej kroczącej (EMA).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREMOMENTUM (MTM)
Wskaźnik Momentum (w programie ISPAG i FnCharts dostępne są dwa typy: MTM1, MTM2) jest podstawowym wskaźnikiem impetu kursu i, podobnie jak wskaźnik ROC, prezentuje wielkość zmiany ceny danego instrumentu w określonym przedziale czasowym. Jednakże w przeciwieństwie do ROC, nie prezentuje on wyników w skali procentowej lecz w postaci współczynnika. Wskaźnik Momentum analizuje się w oparciu o linię Signal lub przecięcie poziomu zerowego. W przypadku pierwszej interpretacji (patrz wykres wyżej), sygnał kupna (K) zostaje wygenerowany, gdy wskaźnik przebija od dołu niemalejącą linię Signal, zaś sygnał sprzedaży (S) zostaje wygenerowany, gdy wskaźnik przebija od góry nierosnącą linię Signal. Przy drugim sposobie analizy do generowania sygnałów K/S zostają wykorzystane momenty przecięcia poziomu zerowego (patrz wykres poniżej).
Również i w przypadku tego wskaźnika możliwe jest poszukiwanie różnic pomiędzy wskazaniami wykresu wskaźnika a wykresem kursu, jak i wyznaczanie linii trendów (jednak dotyczny to przeważnie inwestycji w krótszym horyzoncie czasowym).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREMONEY FLOW INDEX (MFI)
Wskaźnik MFI, czyli indeks przepływów pieniężnych, jest oscylatorem mierzącym wielkość napływu i odpływu kapitału. Wskaźnik przedstawiany jest jako wykres oscylujący w granicach wartości od 0 do 100 i w swojej konstrukcji jest zbliżony do RSI, jednakże w przeciwieństwie do niego wskaźnik MFI bierze pod uwagę także wolumen. Trend zwyżkujący wskaźnika może być interpretowany jako oznaka napływu kapitału, zaś trend zniżkujący jako sygnał odpływu kapitału. Wskaźnika można używać jako miernika stanu wykupienia i wyprzedania instrumentu. Przebywanie wskaźnika ponad poziomem wykupienia (80) pokazuje, że rynek jest wykupiony (przewartościowany), zaś gdy wskaźnik znajduje się poniżej poziomu wyprzedania (20), jest to informacja o wyprzedaniu rynku (niedowartościowaniu). Sygnały sprzedaży (czerwone znaczniki) pojawiają się gdy linia wykresu wskaźnika przecina z góry na dół poziom wykupienia (80), zaś sygnały zakupu (zielone znaczniki) pojawiają się gdy wykres wskaźnika przecina od dołu linię wyprzedania (20).
Innym sposobem interpretacji wskaźnika jest poszukiwanie dywergencji w celu przewidzenia zmiany trendu (patrz powyższy wykres). W zilustrowanej sytuacji, trend zwyżkujący instrumentu (A) nie znajduje potwierdzenia w wykresie wskaźnika który osiągnął już poziom wykupienia i zmienił trend na zniżkujący (B). Obserwacja ta zostaje potwierdzona krótkotrwałą zmianą trendu instrumentu na zniżkujący (C). Po osiągnięciu przez wykres MFI poziomu wyprzedania (D) pojawia się kolejna dywergencja - nowy rosnący trend wskaźnika (E) mimo wciąż trwającego trendu zniżkowego instrumentu (C). Po raz drugi sygnały wskaźnika okazały się prorocze i nastąpiło odwrócenie trendu zniżkującego na zwyżkujący (F). Kombinacja dywergencji i osiągnięcie poziomu wykupienia/wyprzedania jest mocnym sygnałem do sprzedaży/zakupu.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREMOVING AVERAGE CONVERGENCE DIVERGENCE (MACD)
MACD (Moving Average Convergence Divergence) jest jednym z najczęściej używanych wskaźników. Wskaźnik ten powstaje w wyniku obliczenia różnicy dwóch wykładniczych średnich kroczących - najczęściej jest to wynik odejmowania dwudziestosześciodniowej wykładniczej średniej kroczącej od dwunastodniowej wykładniczej średniej kroczącej. Graficzną reprezentacją wyniku tegoż działania matematycznego jest wskaźnik oscylujący wokół poziomu zerowego i przecinający linię Signal. Popularność wskaźnika MACD wynika z dużej użyteczności generowanych przez niego sygnałów, z łatwości interpretacji oraz z możliwości wykorzystania wskaźnika zarówno w okresie stabilizacji jak i wyraźnych wzrostów czy spadków cen. Przy stosunkowo dużej wiarygodności generowanych przez MACD sygnałów wadą są wyraźne ich opóźnienia. Dlatego MACD bardziej przydaje się przy inwestycjach o dłuższym horyzoncie czasowym. Na zaprezentowanym wyżej przykładzie mamy do czynienia z wykresem kursu instrumentu (górny wykres) oraz wykresem wskaźnika MACD dla tego instrumentu (dolny wykres). Na dolnym wykresie rozróżniamy następujące elementy: wskaźnik MACD (niebieska linia), linia Signal (pomarańczowa linia), towarzyszący im wykres słupkowy (zielony wykres) oraz sygnały kupna i sprzedaży (odpowiednio zielone i czerwone znaczniki). Linia Signal to graficzna reprezentacja dziewięciodniowej średniej kroczącej wskaźnika MACD (obliczonej z MACD a nie z ceny), wykres słupkowy zaś w graficzny sposób prezentuje różnicę pomiędzy tymi dwoma średnimi. Sygnał kupna (zielony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy MACD przebija od dołu niemalejącą linię Signal, zaś sygnał sprzedaży (czerwony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy MACD przebija od góry nierosnącą linię Signal.
Sygnał kupna powinien zostać wygenerowany poniżej poziomu zerowego, a sygnał sprzedaży powyżej tego poziomu.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREMOVING AVERAGE CONVERGENCE DIVERGENCE OSCILLATOR (MACDO)
MACDO (Moving Average Convergence Divergence Oscillator) przedstawia różnicę pomiędzy linią MACD a linią Signal. Zatem sygnały generowane przez ten wskaźnik przy przecięciu poziomu zerowego odpowiadają sygnałom generowanym przy przecinaniu linii Signal przez MACD. Przy zastosowaniu tego wskaźnika będzie często łatwiej odszukać punkty przecięcia niż przy wykorzystaniu MACD i linii Signal, jednak następuje to kosztem 'utraty' informacji dostępnej w przypadku analizy przebiegu linii Signal (nie widać wzrostów ani spadków). W przypadku wskaźnika MACDO, sygnał kupna (zielony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy MACDO przebija od dołu poziom zerowy, zaś sygnał sprzedaży (czerwony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy MACDO przebija od góry poziom zerowy. Jak widać na przykładzie powyżej, oba wskaźniki: MACD i MACDO dają jednocześnie te same sygnały, gdyż zasada ich działania jest taka sama a różnią się między sobą graficznym sposobem prezentacji danych.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARENEGATIVE VOLUME INDEX (NVI)
Indeks negatywnego wolumenu - NVI - autorstwa Normana Fosback został po raz pierwszy opisany w 1976 w książce tegoż autora pod tytułem "Stock Market Logic". Wskaźnik ten obejmuje notowania, w których wolumen jest mniejszy w stosunku do poprzedniej sesji. Według autora, wskaźnik ten jest użyteczny dla doświadczonych inwestorów, którzy zajmują pozycję 'po cichu', gdy wolumen jest niski i tworzenie się formacji cenowych niepewne. Uprzedzają dzięki temu innych, mniej doświadczonych inwestorów, którzy zajmują pozycję na rynku po ukształtowaniu sie widocznego trendu. Mimo, iż wskaźnik ten jest przeciwieństwem wskaźnika PVI, jego wzrost oznacza podtrzymanie trendu zwyżkującego rynku i analogicznie, jego spadek może oznaczać spadek notowań. Graficzną prezentacją wskaźnika jest wykres NVI (niebieska linia) wraz z jego jednoroczną średnią wykładniczą (zielona linia) oraz krótszą średnią wykładniczą (pomarańczowa linia). Sygnał zakupu (zielony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy linia jednorocznej średniej wykładniczej zostanie przecięta w górę przez krótszą średnią wykładniczą, zaś sygnał sprzedaży (czerwony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy linia jednorocznej średniej wykładniczej zostanie przecięta w dół przez krótszą średnią wykładniczą. Wskaźnik NVI najczęściej stosuje się wraz we współpracy ze wskaźnikiem PVI.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREON BALANCE VOLUME (OBV)
Wskaźnik OBV przedstawia kumulację wolumenu obrotów w czasie, ze znakiem plus lub minus, zależnie od zmiany kursu zamknięcia na danej sesji. Zasada działania wskaźnika może zostać przedstawiona w następujący sposób:
gdzie: OBV(d) – obecna wartość wskaźnika, OBV(d-1) – poprzednia wartość wskaźnika,
V(d) – aktualny wolumen,
OBV używany jest często w roli wskaźnika pomocniczego, uzupełniającego sygnały innych wskaźników. Jego zmodyfikowaną i ulepszoną wersją jest wskaźnik A/D (Accumulation/Distribution).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREPARABOLIC STOP AND REVERSAL (PAR SAR)
Wskaźnik PAR SAR został stworzony przez Wellesa Wilder, twórcę takich wskaźników jak RSI czy DMI, i używa się go często do określenia punktów zamykania pozycji, zarówno krótkich jak i długich. Mimo swojej bardzo skomplikowanej formuły matematycznej, interpretacja wskaźnika jest prosta. Sygnałem do kupna (K) jest wejście notowań powyżej przebiegu wskaźnika, zaś sygnałem sprzedaży jest zejście notowań poniżej przebiegu wskaźnika (S). Autor wskaźnika zaleca branie pod uwagę jedynie sygnałów zgodnych z obecnym trendem (czyli sygnałów występujących po wczesniejszym uformowaniu się trendu i zgodnych z jego kierunkiem).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREPERCENTAGE VOLUME OSCILLATOR (PVO)
Wskaźnik PVO prezentuje procentową różnicę między dwoma wykładniczymi średnimi kroczącymi wolumenu. Wartość wskaźnika PVO jest większa od zera, gdy wartość wolumenu jest wysoka i krótsza średnia wykładnicza wolumenu ma większą wartość od jego dłuższej średniej wykładniczej. Analogicznie, gdy wolumen spada, krótsza średnia wykładnicza ma wartość mniejszą od dłuższej średniej wykładniczej i wartość wskaźnika osiąga wartości ujemne. Dlatego też pierwszy sposób interpretacji wskaźnika (patrz wyżej) polega na obserwowaniu przecięcia się wykresu PVO z poziomem zero. Sygnał do zakupu (K) stanowi wtedy przebicie przez wskaźnik poziomu zero od dołu, zaś sygnałem do sprzedaży (S) będzie przecięcie przez wskaźnik poziomu zero od góry.
Innym sposobem interpretacji jest poszukiwanie ekstremalnych wartości wskaźnika (powyższy wykres). W tym przypadku sygnałem do zakupu (K) jest sytuacja, w której wskaźnik, osiągnąwszy lokalne minimum zaczyna rosnąć i zbliża się do poziomu zero, zaś sygnałem do sprzedaży sytuacja, w której wskaźnik osiągnąwszy lokalne maksimum zaczyna spadać i zbliża się ku poziomowi zero.
Trzecim sposobem jest poszukiwanie dywergencji (wykres wyżej) pomiędzy wykresem wskaźnika (A,C) a wykresem kursu (B,D), gdyż mogą one być sygnałem zmiany trendu instrumentu.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREPOSITIVE VOLUME INDEX (PVI)
Indeks pozytywnego wolumenu - PVI - autorstwa Normana Fosback został po raz pierwszy opisany w 1976 w książce tegoż autora pod tytułem "Stock Market Logic". Wskaźnik ten obejmuje notowania, w których wolumen jest większy w stosunku do poprzedniej sesji. Według autora, wskaźnik ten informuje o fakcie, iż grupa inwestorów którzy są mniej doświadczeni od doświadczonych inwestorów, zajmuje pozycję na rynku (czemu towarzyszy wzrost wolumenu). Mimo, iż jest to wskaźnik odwrotny do NVI, jego wzrost oznacza podtrzymanie trendu zwyżkującego rynku i analogicznie, jego spadek może oznaczać spadek notowań. Graficzną prezentacją wskaźnika jest wykres PVI (niebieska linia) wraz z jego jednoroczną średnią wykładniczą (zielona linia) oraz krótszą średnią wykładniczą (pomarańczowa linia). Sygnał zakupu (zielony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy linia jednorocznej średniej wykładniczej zostanie przecięta w górę przez krótszą średnią wykładniczą, zaś sygnał sprzedaży (czerwony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy linia jednorocznej średniej wykładniczej zostanie przecięta w dół przez krótszą średnią wykładniczą. Wskaźnik PVI najczęściej stosuje się wraz we współpracy ze wskaźnikiem NVI. Na powyższym przykładzie mamy zilustrowaną sytuację, w której oba te wskaźniki współpracują ze sobą dając mocny, podwójny sygnał do sprzedaży (czerwone znaczniki).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREPRICE AND VOLUME TREND (PVT)
Wskaźnik Price and Volume Trend jest bardzo podobny to wskaźnika OBV i podobnie jak on mierzy wielkość przepływu kapitału. Jednakże w przypadku wskaźnika PVT, wielkość dodawanego lub odejmowanego wolumenu zależy od wielkości procentowej zmiany ceny w porównaniu z poprzednią sesją. Czynnik ten sprawia, iż odczyty wskaźnika PVT są bardziej precyzyjne od wskaźnika OBV. Interpretacja wskaźnika PVT polega na porównywaniu przebiegu wskaźnika z trendem wykresu kursu i wyszukiwaniu spowolnienia wzrostu/spadku wskaźnika przy rosnącym/spadającym kursie. Osłabienie wzrostu wartości wskaźnika przy trendzie wzrostowym kursu może prognozować bliski spadek notowań i na odwrót, spowolnienie spadku wskaźnika przy spadku cen instrumentu może być zwiastunem przełamania trendu zniżkującego. Wyraźniejszą zapowiedzią zmiany trendów jest wystąpienie dywergencji pomiędzy przebiegiem wskaźnika (A), a linią kursu (B). Przykład takiej dywergencji zaprezentowano na wykresie.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREPRICE OSCILLATOR - OSCYLATOR KURSU (POS)
Oscylator Kursu (Price Oscillator - POS) jest bardzo zbliżony działaniem i graficzną reprezentacją do wskaźnika MACD, jednak w przeciwieństwie do MACD, wykorzystuje średnie arytmetyczne zamiast średnich wykładniczych.
Jego obliczenie polega na wyznaczeniu różnicy szybkiej i wolnej arytmetycznej średniej kroczącej.
W drugiej interpretacji (patrz rysunek wyżej), sygnał kupna (zielony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy następuje przecięcie przez wskaźnik poziomu zero od dołu do góry, zaś sygnał sprzedaży (czerwony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy następuje przecięcie przez wskaźnik poziomu zero z góry w dół.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREQSTICK INDICATOR (QSTK/QStick)
Oscylator QStick jest wskaźnikiem autorstwa Tuskana Chande. Jest to średnia krocząca różnic pomiędzy cenami otwarcia i zamknięcia sesji. Wskaźnik QStick oblicza się za pomocą wzoru: QStick = MA (n, C-O) gdzie: MA - średnia krocząca, n - ilość okresów, C - cena zamknięcia, O - cena otwarcia. Wartości wskaźnika wahają wokół wartości zerowej. Wskaźnik wykazuje wartości dodatnie, gdy w danym okresie dominowały świeczki białe (cena zamknięcia wyższa od ceny otwarcia), zaś wartości ujemne, gdy w danym okresie dominowały świeczki czarne (cena zamknięcia niższa od ceny otwarcia). Wskaźnik służy do wyznaczania zmian trendów. Jednym ze sposobów jego interpretacji jest obserwowanie punktów zwrotnych wskaźnika - miejsc na wykresie, w których linia wskaźnika osiąga ekstremalne wartości i zmienia kierunek. Taki nawrót może zwiastować zmianę trendu instrumentu (patrz rysunek wyżej).
Drugim sposobem interpretacji wskaźnika jest poszukiwanie dywergencji (patrz wykres powyżej). Jak widać na pokazanym przykładzie, wykres wskaźnika przy rosnącym trendzie (B) znajduje się w dywergencji z malejącym kursem (A). Takie zachowanie zapowiada często bliskie zakończenie bieżącego trendu.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARERATE-OF-CHANGE (ROC)Wskaźnik ROC (Rate of Change) jest wskaźnikiem impetu i monitoruje wielkość zmian ceny w danym okresie czasu. Wskaźnik ROC jest obok MACD najczęściej używanym wskaźnikiem analizy technicznej, przy czym ROC dobrze uzupełnia MACD, ponieważ ROC lepiej nadaje się do przewidywań krótko- i średnioterminowych, a MACD lepiej sprawdza się w dłuższym horyzoncie inwestycyjnym. ROC można interpretować na cztery sposoby:
1) W pierwszej interpretacji (patrz wykres powyżej), sygnałem do kupna (K) jest sytuacja, gdy następuje przecięcie od dołu niemalejącej linii Signal (pomarańczowa linia) przez wskaźnik ROC (niebieska linia), zaś sygnałem do sprzedaży (S) jest sytuacja, gdy następuje przecięcie od góry nierosnącej linii Signal (pomarańczowa linia) przez wskaźnik ROC (niebieska linia).
2) W drugiej interpretacji (patrz wykres powyżej), sygnałem do zakupu (K) jest moment, w którym wskaźnik przebija od dołu poziom zerowy, zaś sygnałem do sprzedaży (S) jest sytuacja, gdy wskaźnik przebija od góry poziom zerowy. Interpretacja ta i generowane przez nią sygnały są jednak mało pewne i dlatego rzadko stosowane samodzielnie. Częściej stosuje się je do potwierdzania synałów innych wskaźników.
3) Trzecia interpretacja polega ustawieniu poziomów wykupienia i wyprzedania na wykresie ROC (patrz wykres powyżej). Do analizy wskaźnika w ten sposób konieczne jest jednak wcześniejsze wyznaczenie tych dwóch poziomów. Poziomy te powinny być tak wyznaczone, aby w obszarze między nimi znajdowało się ok. 90% przebiegu wskaźnika. Górne ograniczenie tego obszaru wyznacza poziom wykupienia, natomiast dolne - poziom wyprzedania. Przy tego rodzaju interpretacji, sygnałem do zakupu (K) będzie przebicie od dołu przez wskaźnik ROC poziomu wyprzedania, zaś sygnałem do sprzedaży (S) przebicie od góry przez wskaźnik ROC poziomu wykupienia.
4) Czwartą interpretacją jest poszukiwanie dywergencji pomiędzy wykresem wskaźnika ROC a wykresem kursu instrumentu (patrz wykres powyżej). Trend zniżkujący wskaźnika przy jednoczesnym trendzie zwyżkującym kursu może zwiastować korektę cen albo zmianę trendu. W sytuacji odwrotnej, zwyżkujący trend wskaźnika przy jednoczesnym zniżkującym trendzie kursu może świadczyć o rychłej zmianie trendu spadkowego i wzroście cen kursu. Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia na wykresie zaprezentowanym powyżej: cena akcji UNIMIL spada - trend zniżkujący (B), ale jednocześnie wskaźnik ROC wskazuje trend zwyżkujący (A). Wskazania ROC okazały się w tym przypadku prorocze - kurs potwierdził wskazania ROC i zmienił trend na zwyżkujący. Wyboru sposobu tudzież sposobów interpretacji wskaźnika dla danego instrumentu najlepiej dokonać indywidualnie, po obserwacji typów sygnałów w przeszłości i porównaniu ich skuteczności, mając na uwadze preferowany horyzont czasowy inwestycji.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARERELATIVE STRENGTH INDEX (RSI)Wskaźnik RSI (Relative Strength Index - Indeks siły względnej) jest bardzo popularnym wskaźnikiem i często używa się go razem ze wskaźnikami MACD czy ROC jako podstawowe narzędzie analizy technicznej. Wskaźnik porównuje ruchy zwyżkujące i zniżkujące cen zamknięcia w danym okresie czasu. Twórca wskaźnika sugeruje okres czternastodniowy jako optimum, jednakże spotyka się okresy siedmio- i dziewięciodniowe dla analiz krótkoterminowych oraz okresy dwudziestojedno- i dwudziestopięciodniowe dla analiz długoterminowych. Wartości wskaźnika są prezentowane na wykresie w skali od 0 do 100. Wskaźnik RSI cechuje sie gładszym wykresem i mniejszymi zniekształceniami (w stosunku do wielu innych krótko- i średnioterminowych wskaźników) wywołanymi przez skrajnie wysokie i skrajnie niskie poziomy kursu.
Wskaźnik RSI i jego wykres nadaje się do poszukiwania potwierdzeń lub przewidywania oznak przebić i zmian trendów. Dlatego też pierwszy ze sposobów interpretacji polega na wyszukiwaniu dywergencji pomiędzy wykresem wskaźnika a wykresem cen akcji. Na wykresie powyżej przedstawiona została sytuacja w której zniżkującemu trendowi (B) kursu akcji COMARCH, towarzyszy trend zwyżkujący wskaźnika (A), zwiastując niedługi zakończenie trendu spadkowego..
Drugi sposób (pokazany na wykresie powyżej) opiera się wyszukiwaniu punktów przekroczenia przez wykres
wskaźnika poziomów wykupienia i wyprzedania. Poziom wykupienia najczęściej
wyznacza się na wysokości 70-80%, a poziom wyprzedania na wysokości 20-30%,
zaś Wilder sugeruje tutaj poziomy 30% dla poziomu wyprzedania i 70% dla poziomu
wykupienia. Sygnał kupna (zielony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy wskaźnik
przebija od dołu poziom wyprzedania, zaś sygnał sprzedaży (czerwony
znacznik) zostaje wygenerowany, gdy wskaźnik przebija od góry poziom wykupienia.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARERELATIVE VOLATILITY INDEX (RVI)
Wskaźnik RVI często używa się we współpracy z innymi wskaźnikami do potwierdzania sygnałów kupna czy sprzedaży.
W swojej konstrukcji jest bardzo podobny do wskaźnika RSI z tą różnicą, iż
nie opiera się na dziennych cenach zamknięcia ale na dziesięciodniowej średniej
kroczącej. Wskaźnik jest graficznie przedstawiony na wykresie w skali od 0 do 100.
Na wykresie zaprezentowano współpracę wskaźnika RVI (niebieska linia - dolny wykres) z innym wskaźnikiem (w tym przypadku MACD) w celu wyznaczania wiarygodnych sygnałów. Sygnał do zakupu (A) wygenerowany przez MACD wkrótce zostaje potwierdzony (B) przez wskaźnik RVI który przebija od dołu poziom 50. Analogicznie, dwa sygnały sprzedaży (C, D) wskaźnika MACD wkrótce zostały odpowiednio potwierdzone (E, F) przez wskaźnik RVI który przebija od góry poziom 50.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARESIMPLE MOVING AVERAGE - PROSTA ŚREDNIA KROCZĄCA (SMA)
Istnieją trzy sposoby interpretacji wskazań średnich kroczących. Pierwszy z nich (przedstawiony na wykresie wyżej) polega na obserwacji punktów przecięcia średniej kroczącej przez wykres kursu. Jeżeli wykres kursu przecina od góry nierosnącą linię średniej kroczącej, jest to sygnał do sprzedaży (S). Gdy zaś wykres kursu przecina od dołu niemalejącą średnią kroczącą, jest to sygnał kupna (K). Należy jednak pamiętać o uwadze zamieszczonej wyżej i dotyczącej odpowiedniego ustawienia parametru średniej kroczącej. Sygnały generowane przez średnie są tym mocniejsze, im dłużej linia średniej była ustabilizowana w pozycji zbliżonej do horyzontalnej przed wygenerowaniem sygnału.
Drugi sposób (patrz powyższy wykres) polega na zastosowaniu dwóch lub trzech średnich kroczących o różnych parametrach (np. 15-sesyjna i 45 sesyjna lub 15-sesyjna, 30-sesyjna i 45-sesyjna) i obserwacji punktów przecięcia tych średnich przez wykres kursu. Jeśli wykres kursu przecina od dołu niemalejące średnie, jest to mocny sygnał kupna (K), zaś gdy kurs przebija od góry nierosnące średnie jest to mocny sygnał sprzedaży (S).
Ostatnim sposobem jest obserwacja przecinania się samych średnich (wykres powyżej). W tym przypadku przecięcie od dołu niemalejącej 'dłuższej' średniej (np. 30-sesyjnej i/lub 45-sesyjnej) przez 'krótszą' średnią (np. 15-sesyjną) daje mocny sygnał do zakupu (K). Analogicznie, przecięcie od góry nierosnącej 'dłuższej' średniej przez 'krótszą' średnią daje mocny sygnał sprzedaży (S). Należy jednak pamiętać, że sygnały generowane przy tym sposobie interpretacji są często opóźnione i dlatego lepiej nadają się do inwestycji średnio- i długoterminowych.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARESTANDARD DEVIATION (StDev)
Wskaźnik StDev jest statystyczną miarą zmienności kursu i pokazuje, jak bardzo ceny zamknięcia odbiegają od średniej wartości tychże cen z ostatnich n-okresów (najczęściej dwudziestu). Wartość wskaźnika rośnie wraz z większą rozbieżnością wspomnianych wartości, zaś gdy wartości te są identyczne lub bardzo podobne, wtedy wartość wskaźnika sięga zera. Idea tego wskaźnika opiera się na założeniu, że duża zmienność wahań instrumentu towarzyszy kształtowaniu się lokalnych maksimów i analogicznie, mała zmienność wahań idzie w parze z tworzeniem się lokalnych minimów. Obie sytuacje wpływają na wskaźnik, który odpowiednio rośnie lub maleje. Wskaźnika StDev używa się najczęściej jako wskaźnika wspomagającego, tj. potwierdzającego sygnały innych wskaźników, na przykład wstęg Bollingera. Interpretacja wskaźnika polega na wyszukiwaniu bardzo niskich poziomów wskaźnika (A1, A2), które mogą zwiastować nagłą zmianę trendu, w zilustrowanym przypadku na zwyżkujący (B1, B2)
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARESTOCHASTIC - OSCYLATOR STOCHASTYCZNY (STS)
Istnieją trzy odmiany wskaźnika: szybki (Stochastic Fast), wolny (Stochastic Slow) oraz pełny (Stochastic Full). Pierwszy z nich lepiej sprawdza się przy prognozach krótkoterminowych. Drugi rodzaj wskaźnika jest 'wolniejszą' wersją tego samego wskaźnika, wymaga większego okresu czasu branego do obliczeń i wykazuje przydatność przy prognozach długoterminowych. Pełna odmiana wskaźnika STS bierze pod uwagę trzy parametry: pierwszy to liczba okresów służąca do obliczenia %K, ostatni to liczba okresów służąca do obliczenia linii sygnałowej %D, zaś środkowy parametr to tzw. 'czynnik wygładzający' linii %K. Cechą tego ostatniego typu wskaźnika STS jest jego daleko większa elastyczność i uniwersalność w porównaniu z jego dwoma 'kuzynami'. Wykres wskaźnika składa się z dwóch linii: %K - główna linia oscylatora (niebieska linia na wykresie) oraz jej wygładzona postać - %D, który służy jako linia Signal. %D jest równe trzydniowej średniej ruchomej (Moving Average - MA) z %K. Istnieją trzy rodzaje interpretacji wskaźnika, pierwszy w oparciu o przecięcie przez wskaźnik %K linii %D, drugi w oparciu o przecięcie przez wskaźnik poziomów wykupienia i wyprzedania, trzeci zaś polega na wyszukiwaniu dywergencji pomiędzy wykresem wskaźnika a przebiegiem kursu. W pierwszej interpretacji (patrz wykres wyżej), sygnał kupna (zielony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy wskaźnik przebija od dołu poziom wyprzedania, zaś sygnał sprzedaży (czerwony znacznik) zostaje wygenerowany, gdy wskaźnik przebija od góry poziom wykupienia. Do analizy oscylatora w ten sposób konieczne jest wyznaczenie poziomów wykupienia i wyprzedania. Poziom wykupienia wyznacza się najczęściej na wysokości 80-90% a poziom wyprzedania na wysokości 10-20%.
W drugiej interpretacji (patrz wykres powyżej), sygnałem do kupna (K) jest sytuacja, gdy następuje przecięcie od dołu niemalejącej linii %D (pomarańczowa linia) przez linię %K (niebieska linia), zaś sygnałem do sprzedaży (S) jest sytuacja, gdy następuje przecięcie od góry nierosnącej linii %D (pomarańczowa linia) przez wskaźnik %K (niebieska linia). Sygnały te (odpowiednio K, S) są bardziej wiarygodne, gdy występują w pobliżu poziomów wyprzedania i wykupienia.
W trzeciej interpretacji (patrz wykres powyżej) poszukuje się dywergencji pomiędzy trendami wskaźnika i kursu instrumentu. Trend zwyżkujący wskaźnika (C) przy jednoczesnym trendzie zniżkującym kursu (D) może zwiastować zakończenie (i ewentualne odwrócenie) trendu spadkowego. W sytuacji odwrotnej, zniżkujący trend wskaźnika (A) przy jednoczesnym zwyżkującym trendzie kursu (B) może zapowiadać zakończenie (i ewentualne odwrócenie) trendu wzrostowego.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARETREND DEVIATION (TRD)
Wartość wskaźnika jest wynikiem podzielenia ceny akcji przez wartość n-okresowej prostej średniej kroczącej, dlatego teź wskaźnik TRD oscyluje wokół poziomu wartości 1. Wartość 1 pokazuje, że kurs w danym miejscu jest identyczny z wartością średniej, a wielkość odchylenia od poziomu 1 obrazuje, jak bardzo kurs jest jest odchylony od średniej, która obrazuje trend – stąd nazwa wskaźnika: Odchylenie od Trendu (ang. Trend Deviation). Interpretacja wskaźnika polega na wyszukiwaniu wysokich lub niskich wartości wskaźnika, czyli skrajnych odchyleń, które występują podczas lokalnych minimów lub maksimów kursu. Tą analizę wskaźnika stosuje się szczególnie w przypadku trendu horyzontalnego. Zbyt duże odchylenie wartości wskaźnika od poziomu 1 może być traktowane jako zapowiedź krótkotrwałej zmiany kierunku ruchu cen (ukształtowanie lokalnego maksimum lub minimum). Z kolei w przypadku przełamania (jak to pokazano na wykresie) poziomu oporu (lub odpowiednio wsparcia), duża wartość wskaźnika przy przełamaniu oporu (lub odpowiednio mała wartość przy przełamaniu wsparcia) potwierdza to przełamanie.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARETRIX OSCILLATOR (TRIX)
Wskaźnik TRIX, autorstwa Jacka Hutson, powstał we wczesnych latach osiemdziesiątych. Pod tą nazwą kryje się wskaźnik oparty na jednookresowym momentum z potrójnie wygładzonej wykładniczej średniej kroczącej kursu. TRIX eliminuje cykle krótsze niż ustawiona dla wskaźnika długość okresu. Dzięki temu swoistemu filtrowi eliminuje on ruchy cen instrumentu które są mało istotne dla większych trendów w nim występujących. Wskaźnik TRIX używa się w sytuacji, gdy występują wyraźne trendy i stosuje się go prognozowania punktów zwrotnych tychże trendów. TRIX interpretuje się na trojaki sposób: poszukuje się dywergencji pomiędzy wykresem wskaźnika i wykresem kursu instrumentu, obserwuje sygnały kupna/sprzedaży powstające w wyniku przecięcia się linii wskaźnika z linią Signal oraz poszukuje momentów zmiany kierunku wskaźnika po osiągnięciu lokalnych ekstremów. Jak widać na wykresie u góry strony, sygnał kupna (zielony znacznik) zostaje wyświetlony, gdy wykres wskaźnika przecina od dołu linię Signal, zaś sygnał sprzedaży (czerwony znacznik) gdy wykres przecina od góry linię Signal. Równie mocnymi sygnałami do zakupu (K) i sprzedaży (S) są lokalne ekstrema wykresu wskaźnika. Przykład dywergencji został przedstawiony na poniższym wykresie, gdzie wskaźnik zwyżkuje (B) przy zniżkującym trendzie instrumentu (A). Zniżka kursu nie znajduje potwierdzenia w przebiegu wskaźnika TRIX, co sugeruje zmianę trendu instrumentu (patrz C).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREULTIMATE (ULT)
Wskaźnik Ultimate jest oscylatorem, którego wynikiem jest ważona suma 3 oscylatorów o różnych przedziałach czasowych nakładających się na siebie (najczęściej: siedmiodniowy, czternastodniowy i dwudziestoośmiodniowy). Wynik przedstawiony jest w postaci wykresu oscylującego w skali od 0 do 100 punktów. Analiza wskaźnika Ultimate oparta jest o zgodność jego przebiegu z wykresem kursu. Podczas zwyżek ceny do nowych maksimów wskaźnik powinien także wzrastać i ustanawiać maksima. Analogicznie, podczas spadków ceny i wyznaczania nowych minimów wskaźnik powinien zniżkować i ustanawiać kolejne minima. Jeśli zachowanie wskaźnika nie potwierdza kursu - otrzymujemy zapowiedź zmiany tendencji (patrz rysunek powyżej). W podanym przykładzie mimo iż kurs wzrasta (B), wskaźnik wykazuje trend zniżkujący (A). Niedługo po tym nastąpiła zmiana trendu i mocny spadek cen.
Dodatkowo wskaźnik można interpretować w oparciu o jego przebieg w stosunku do poziomów wykupienia (najczęściej 70) i wyprzedania (najczęściej 30). Przebicie w dół poziomu wykupienia powoduje wygenerowanie sygnału sprzedaży (S), natomiast przebicie w górę poziomu wyprzedania powoduje wygenerowanie sygnału kopna (K).
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREVOLUME RATE OF CHANGE (VROC)
Wskaźnik VROC jest pod względem matematycznym identyczny do ROC, jednakże ten pierwszy opiera się na wolumenie a nie na cenach zamknięcia i mierzy tempo zmiany obrotów. Wskaźnik VROC jest użyteczny w przełomowych momentach kursu instrumentu, takich jak szczyty, dołki czy punkty przełamania linii trendu, gdyż często poprzedza je wysokimi wskazaniami. Ponadto wskazania VROC pomagają prawidłowo ocenić siłę nowo utworzonego trendu. Interpretacja wskaźnika polega zatem na obserwowaniu jego poziomu oraz gwałtownych wzrostów. Jeżeli gwałtowny wzrost o dużej sile pojawi się (patrz wykres powyżej), może to zapowiadać zmianę trendu.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREWILLIAMS' ACCUMULATION/DISTRIBUTION (WAD)
Najczęstszym sposobem interpretacji wykresu WAD jest poszukiwanie dywergencji pomiędzy przebiegiem wskaźnika a wykresem kursu. Pokazany wykres przedstawia sytuację, w której zniżkującemu trendowi instrumentu (A) towarzyszy wzrost wartości wskaźnika WAD (B). Trend wkrótce uległ zmianie na zwyżkujący, zgodnie z przewidywaniami opartymi na obserwacji dywergencji przebiegu wskaźnika z wykresem kursu.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWAREWILLIAMS' PERCENT R (%R)
Wskaźnik %R (Williams' %R, wymawiany 'Percent R') jest bardzo podobny do oscylatora stochastycznego i służy do monitorowania i wychwytywania momentów przewartościowania/niedowartościowania akcji. Wskaźnik %R daje dość dobre sygnały w czasie, gdy kurs porusza się w trendzie horyzontalnym przy dużych wahaniach cen. Do analizy tego wskaźnika konieczne jest wyznaczenie poziomów wykupienia i wyprzedania. Wartości od 80% do 100% powszechnie uważa się za oznakę przewartościowania, z kolei wartości od 0% do 20% za oznakę niedowartościowania. Dlatego też poziom wykupienia najczęściej wyznacza się na wysokości 80-90% a poziom wyprzedania na wysokości 10-20%. Sygnał kupna (zielony znacznik) zostaje wygenerowany przy wzroście wskaźnika ponad poziom wyprzedania. Sygnał sprzedaży (czerwony znacznik) zostaje wygenerowany przy spadku wskaźnika poniżej poziomu wykupienia. Używając tego wskaźnika należy jednak pamiętać, iż przewartościowanie nie zawsze oznacza rychły spadek kursu i analogicznie, niedowartościowanie nie musi w żaden sposób gwarantować nagłej zwyżki cen instrumentu. Oba zjawiska, to jest niedowartościowanie jak i przewartościowanie, mogą utrzymywać się dłuższy czas, dlatego zaleca się stosowanie dodatkowych wskaźników lub innych metod analizy przy wyraźnych trendach wzrostowych lub spadkowych.
Copyright (c) 1999-2006 WD SOFTWARE |
