słownik giełdowy

Akcje są to udziałowe papiery wartościowe emitowane przez spółki akcyjne. Posiadacze akcji, czyli akcjonariusze są współwłaścicielami spółki. Kupując akcje inwestor uzyskuje pewien wpływ na to, jak spółka jest zarządzana oraz prawo do udziału w wypracowanym przez spółkę zysku. Każdy, kto ma choć jedną akcję spółki, ma prawo do udziału w walnym zgromadzeniu jej akcjonariuszy, które jest najwyższą władzą w spółce i zbiera się co najmniej raz w roku. Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy oznacza też prawo do głosu, a więc każdy akcjonariusz może wpływać na zarządzanie spółką (najważniejsze decyzje dotyczące firmy, między innymi o kierunkach jej rozwoju, obsadzie organu spółki, jakim jest rada nadzorcza, która z kolei wybiera zarząd). Każdy akcjonariusz ma siłę głosu proporcjonalną do udziału w spółce wynikającego z ilości posiadanych akcji.

 

Każdy akcjonariusz ma prawo do dywidendy, czyli udziału w zyskach spółki. Jeśli spółka w danym roku wypracowała zysk, wówczas walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje decyzję, czy przeznaczyć go na dalszy rozwój firmy, czy też podzielić i wypłacić w formie dywidendy.

 

Poszukując źródeł finansowania swojej działalności spółki podejmują czasem decyzje o emisji nowych akcje. Każdy akcjonariusz ma tzw. prawo poboru nowych akcji. Oznacza ono, że podczas nowych emisji dotychczasowym akcjonariuszom przysługuje pierwszeństwo zakupu akcji spółki, chyba że walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki postanowi o wyłączeniu prawa pierwszeństwa.

 

Akcje mogą być imienne lub na okaziciela, jednak tylko akcje na okaziciela mogą być przedmiotem obrotu giełdowego. Bardzo istotnym podziałem z punktu widzenia obrotu giełdowego jest podział na akcje w postaci fizycznej oraz akcje zdematerializowane. Przedmiotem obrotu na giełdzie mogą być tylko akcje nie mające postaci materialnej, istniejące wyłącznie w formie zapisu komputerowego.

Akcje dla których w dokumencie akcji wskazany jest akcjonariusz będący ich właścicielem, a ponadto ich posiadacze wpisywani są do księgi akcyjnej. Często do zbycia akcji imiennych konieczna jest zgoda zarządu lub rady nadzorczej spółki.

Akcje dla których w dokumencie akcji nie jest wskazany akcjonariusz będący ich właścicielem. Wszystkie akcje dopuszczone do obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie muszą być akcjami na okaziciela. Ich zbywalność nie może być ograniczona w jakikolwiek sposób.

Akcje o szczególnych uprawnieniach, które mogą dotyczyć: prawa głosu, udziału w dywidendzie, podziału majątku w razie likwidacji spółki. Rodzaje uprzywilejowania muszą być zapisane w statucie spółki, zaś ich granice określa Kodeks spółek handlowych.

Właściciel akcji, który wskazany jest w księdze akcyjnej, bądź jest posiadaczem akcji na okaziciela. Akcje mogą mieć postać zapisu elektronicznego na rachunku inwestycyjnym akcjonariusza (zdematerializowane akcje).

W rekomendacjach oznacza, że oczekuje się w przeciągu roku stopy zwrotu z inwestycji w przedziale od +5% do +15%.

Metoda wyceny papieru wartościowego polegająca na analizie finansowej spółki (wskaźniki: rentowności, płynności, zadłużenia i aktywności), jej pozycji na tle branży, mocnych i słabych stron spółki, opanowania (penetracji) rynku. Głównym celem analizy fundamentalnej jest wyznaczenie wartości wewnętrznej akcji, która pozwala na porównanie jej z ceną rynkową i ocenę atrakcyjności potencjalnej inwestycji. Analizę fundamentalną wykorzystujemy w naszych rekomendacjach i opracowaniach np. Raporcie miesięcznym. Więcej w tematyce analiz pod linkiem.

Metoda zarządzania posiadanymi aktywami oraz takim doborze inwestycji, aby przy założonej stopie zysku ponieść jak najmniejsze ryzyko inwestycyjne. Opiera się ona najczęściej na matematyczno-statystycznych modelach dywersyfikacji ryzyka inwestycji.

Metoda polegająca na obserwacji przeszłego kształtowania się cen instrumentów finansowych, przebiegu trendów i wyciągania wniosków o możliwych ruchach cen w przyszłości. Polega przede wszystkim na analizie samego rynku papierów wartościowych (wykresu, wolumenu obrotu oraz wskaźników technicznych). Więcej w tematyce analiz pod linkiem.

Członek giełdy, który na podstawie umowy z emitentem (spółką giełdową) zobowiązuje się do podtrzymywania płynności notowań danego papieru wartościowego. Działania animatora polegają na stałym zgłaszaniu ofert kupna i sprzedaży. Warunki działania (czas działania i spread) ofert określa umowa z emitentem.

Członek giełdy, który na podstawie umowy z Giełdą zobowiązuje się do stałego zgłaszania ofert kupna i sprzedaży danego instrumentu finansowego na własny rachunek na zasadach określonych przez Zarząd Giełdy.

Wzrost ceny towaru lub dobra, używany głównie w odniesieniu do wzrostu wartości danej waluty względem innych walut, co oznacza wyższą cenę danej waluty wyrażoną w walutach obcych.

Zawieranie transakcji w celu osiągnięcia zysków bez ponoszenia ryzyka dzięki jednoczesnemu zawarciu przeciwstawnych transakcji na dwóch lub więcej rynkach. Na rynku terminowym jest on również rozumiany jako osiąganie zysków poprzez wykorzystanie różnic pomiędzy ceną terminową a ceną kasową instrumentu bazowego. Różnica ceny terminowej i kasowej, zwana bazą, stanowi podstawową zmienną wykorzystywaną w arbitrażu.

Uporządkowane według limitu ceny oraz czasu rejestracji zestawienie zleceń kupna i sprzedaży na konkretny papier wartościowy notowany na Giełdzie.

Cena oferowana przez sprzedającego walutę lub inny instrument finansowy. Jest to cena, po której inwestor może zawrzeć transakcję kupna.

Usługa zarządzania portfelem papierów wartościowych na zlecenie i profesjonalnego doradztwa inwestycyjnego.

Połączenie instrumentów finansowych zarejestrowanych wcześniej w KDPW pod odmiennymi kodami. Po asymilacji instrumenty finansowe notowane są pod jednym kodem.

Różnica pomiędzy kursem na rynku terminowym a kursem na rynku kasowym. Może to być np. różnica pomiędzy kursem kontraktu terminowego a kursem indeksu giełdowego stanowiącego instrument bazowy dla tego kontraktu terminowego. Baza dodatnia występuje, gdy kurs na rynku terminowym jest większy od kursu na rynku kasowym, a baza ujemna - gdy kurs na rynku terminowym jest mniejszy od kursu na rynku kasowym.

Punkt odniesienia, który służy do oceny efektywności zarządzania daną inwestycją ( portfelem inwestycji). Benchmarkiem może być np. wzorcowy portfel czy też indeks giełdowy. Najczęściej celem zarządzania portfelem inwestycyjnym jest przekroczenie tego poziomu.

Przez Beneficjenta Rzeczywistego rozumie się, zgodnie z Ustawą z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu:

• każdą osobę fizyczną sprawującą bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta,
• każdą osobę fizyczną, w imieniu której są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.

Długotrwała, silna tendencja spadkowa na rynku kapitałowym. Inaczej rynek niedźwiedzia.

Jedna z miar ryzyka inwestycji w instrumenty finansowe. Współczynnik informujący, o ile zmieni się stopa zwrotu z danego instrumentu finansowego, gdy stopa zwrotu indeksu stanowiącego punkt odniesienia dla tego instrumentu wzrośnie o 1%.

Cena oferowana przez kupującego walutę lub inny instrument finansowy (cena oferty kupna). Jest to cena, po której inwestor może zawrzeć transakcję sprzedaży.

Instytucja rynku kapitałowego prowadząca rachunki inwestycyjne Inwestorów i zapewniająca kompleksową obsługę tych rachunków w zakresie realizacji operacji rynku kapitałowego (m.in. przyjmowanie zleceń, rozliczanie transakcji).

Nieformalne określenie spółek notowanych na Giełdzie o stabilnej pozycji rynkowej i silnej podstawie fundamentalnej, których kurs nie podlega gwałtownym wahaniom.

Papier wartościowy na okaziciela o charakterze dyskontowym i niskim ryzyku inwestycyjnym, emitowany przez Skarb Państwa w celu uzyskania krótkoterminowego kredytu (8, 13, 26, 39, 52 tygodnie) na pokrycie bieżących wydatków.

Proces budowy tzw. księgi popytu, który wspomaga ustalanie ceny emisyjnej papieru wartościowego. Jest on przeprowadzany przez spółkę wśród przyszłych, potencjalnych akcjonariuszy, dzięki któremu spółka poznaje skalę zainteresowania jej akcjami przy różnych poziomach ceny. Pozwala to na ustalenie optymalnej ceny emisyjnej zapewniającej powodzenie emisji, aczkolwiek w praktyce nie zawsze osiąga się pożądany efekt.

Wartość księgowa spółki przypadająca na jedną akcję.

Francuski indeks akcji, benchmark giełdy Euronext Paris. Indeks ten skupia 40 najsilniejszych spółek spośród 100 o najwyższej kapitalizacji na Giełdzie Paryskiej.

Rynek Catalyst rozpoczął działalność 30 września 2009 roku. Składa się on z czterech platform transakcyjnych. Dwie z nich prowadzi Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie a dwie prowadzi BondSpot (dawniej: MTS CeTO). Platformy prowadzone przez GPW przeznaczone są dla klientów detalicznych. BondSpot dedykowany jest transakcjom hurtowym.

Taka struktura rynku pozwala na dostosowanie do emisji o różnych wielkościach, a także na elastyczną odpowiedź na potrzeby różnych grup inwestorów – hurtowych i detalicznych, instytucjonalnych i indywidualnych.

Przedmiotem transakcji na rynku Catalyst są instrumenty dłużne takie jak obligacje skarbowe, komunalne, korporacyjne oraz listy zastawne.

Handel na rynku Catalyst opartym na platformie GPW odbywa się w godzinach 9:00 – 17:00.

Giełda towarowa w Chicago została założona w 1848r. Początkowo obsługiwała tylko handel na towarach rolnych takich jak pszenica czy kukurydza. Obecnie obejmuje handel opcjami i kontraktami futures. 12 lipca 2007 CBOT połączył się z CME i obecnie funkcjonuje w ramach CME Group.

Oficjalny biuletyn Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, który zawiera informacje na temat kursów spółek notowanych na Giełdzie, indeksów, działalności Giełdy, domów maklerskich, emitentów papierów wartościowych oraz aktualnych statystyk Giełdy.

Cena akcji spółki obowiązująca w ofercie publicznej na rynku pierwotnym.

Cena akcji określająca wartość majątku pieniężnego lub niepieniężnego (aport) wniesionego do spółki przez jej założycieli.

Cena w momencie dokonywania zamiany obligacji zamiennej na jedną akcje zwykłą, płacona przez nabywcę obligacji.

Certyfikaty inwestycyjne są to papiery wartościowe emitowane przez zamknięte fundusze inwestycyjne. Certyfikat inwestycyjny odzwierciedla udział inwestora w masie majątkowej danego funduszu inwestycyjnego.

Tak jak inne papiery wartościowe notowane na giełdzie certyfikaty inwestycyjne podlegają codziennej wycenie rynkowej na sesjach giełdowych. Emitent cyklicznie dokonuje wyceny certyfikatów opartej na wycenie majątku wchodzącego w skład funduszu.

Celem funduszy inwestycyjnych jest jak najkorzystniejsze lokowanie/inwestowanie środków wpłaconych przez uczestników funduszu. Za zarządzanie majątkiem funduszy odpowiadają wyspecjalizowane podmioty – towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

(Obecnie BondSpot S.A.) Centralna Tabela Ofert S.A.- powstała w 1996 r. spółka prowadząca regulowany pozagiełdowy rynek papierów wartościowych. Rynek pozagiełdowy jest przeznaczony dla spółek, które nie spełniają restrykcyjnych wymagań rynku giełdowego i cechuje się wyższym ryzykiem inwestycyjnym. Wraz z Giełdą Papierów Wartościowych w Warszawie uruchomiono system autoryzacji i obrotu dłużnymi papierami wartościowymi zwany Catalyst.

Giełda towarowa z siedzibą w Chicago. CME została założona w 1898 jako Chicago Butter and Egg Board (Giełda masła i jajek w Chicago). 12 lipca 2007 CME połączyła się z CBOT. Na CME notowane jest kilka typów instrumentów finansowych: kontrakty na stopę procentową, akcje, waluty i towary. Notowane są również derywaty pogodowe.

Relacja kursu akcji do przepływu gotówki na jedną akcję. Przepływ gotówki jest obliczany jako suma zysku netto i amortyzacji (ang. P/CF -Price/Cash Flow Ratio). Im niższy tym potencjalnie atrakcyjniejsza wycena rynkowa spółki.

Wskaźnik cen dóbr konsumenckich jest to miara inflacji określana jako średnia ważona cen dóbr i usług konsumenckich, liczona w stosunku do poziomu cen w roku bazowym.

Stosunek wartości rynkowej spółki giełdowej do jej wartości księgowej (ang. P/BV - Price/Book Value). Im niższy tym potencjalnie atrakcyjniejsza wycena rynkowa spółki.

Stosunek wartości rynkowej spółki giełdowej oraz zysku netto wypracowanego przez spółkę (ang. P/E - Price/Earnings Ratio). Na potrzeby obliczenia zysku najczęściej przyjmuje się okres czterech ostatnich kwartałów kalendarzowych. W przypadku spółek działających w formie grup kapitałowych pod uwagę bierze się zysk skonsolidowany. Im niższy tym potencjalnie atrakcyjniejsza wycena rynkowa spółki.

Podmiot prowadzący działalność maklerską, będący akcjonariuszem Giełdy, dopuszczony przez Radę Giełdy do działania na Giełdzie i uprawniony do zawierania transakcji.

Data rozliczenia transakcji w KDPW. Rozliczenie operacji w KDPW oznacza, że środki finansowe z tytułu transakcji zostały przekazane ostatecznie odbiorcy (sprzedającemu) od nabywcy (kupującego). Po rozliczeniu finansowym nabyte instrumenty finansowe przechodzą na własność nabywcy (prawo własności). Wszelkie pożytki z papieru wartościowego (np. dywidenda, prawo poboru) przysługują właścicielowi (czyli po rozliczeniu transakcji w KDPW).

Pierwsza data, od której jest ważne zlecenie.

Ostatni dzień ważności zlecenia na Giełdzie.

Najważniejszy indeks Giełdy Niemieckiej (Frankfurter Wertpapierbörse, Frankfurt nad Menem). Został uruchomiony 1 lipca 1988 roku. Ukazuje zmianę wartości akcji 30 największych spółek pod względem kapitalizacji oraz obrotu.

Metoda inwestowania polegająca na otwieraniu i zamykaniu pozycji (kupno i sprzedaż) w czasie jednej sesji giełdowej.

Proces zamiany formy papieru wartościowego z materialnej (papierowej) na niematerialną (zapis elektroniczny w KDPW). Przedmiotem obrotu na Giełdzie mogą być jedynie zdematerializowane instrumenty finansowe.

Środki pieniężne stanowiące minimalny poziom zabezpieczenia realizacji zobowiązań Inwestora wynikających z posiadanych instrumentów pochodnych (wnoszony za pośrednictwem biura maklerskiego do KDPW).

Środki pieniężne stanowiące zabezpieczenie realizacji zobowiązań Inwestora, które mogą powstać wskutek wykonania zlecenia Inwestora dotyczącego instrumentów pochodnych, wnoszone wraz ze złożeniem zlecenia.

Suma środków pieniężnych wniesionych jako zabezpieczenie otwartych pozycji na instrumentach pochodnych (tzw. depozyt zabezpieczający w KDPW) oraz aktywnych zleceń na instrumenty pochodne (tzw. depozyt wstępny). Więcej o depozytach pod linkiem.

Inne nazewnictwo instrumentów pochodnych o tożsamym znaczeniu.

Papiery wartościowe reprezentujące wierzytelności pieniężne, płatne we wskazanych terminach, w szczególności obligacje oraz bony skarbowe. Zaliczamy do nich również należności pieniężne uwarunkowane zaistnieniem zdarzeń losowych, np. losy loteryjne, polisy ubezpieczeniowe.

Faza obrotu giełdowego w trakcie sesji w systemie notowań ciągłych oraz jednolitych, następująca bezpośrednio po ustaleniu kursu fixingowego. W czasie dogrywki można składać jedynie zlecenia z limitem ceny równym kursowi ustalonemu na fixingu. Zlecenia złożone wcześniej utrzymują ważność w trakcie dogrywki. Jeżeli na fixingu nie nastąpi ustalenie kursu fixingowego, nie ogłasza się dogrywki (nie ma możliwości wprowadzania żadnych zleceń).

Wyrażenie przez Zarząd Giełdy zgody na obrót danym instrumentem finansowym na Giełdzie Papierów Wartościowych.

Zróżnicowanie inwestycji np. w instrumenty finansowe w celu ograniczenia lub rozproszenia ryzyka poprzez inwestowanie w instrumenty finansowe różnego rodzaju.

Część zysku netto spółki wypłacana akcjonariuszom. Uchwałę o wypłacie dywidendy podejmuje Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy spółki.

Dzień dywidendy (dzień ustalenia prawa do dywidendy) to termin ustalony przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, w którym należy być akcjonariuszem spółki by uzyskać uprawnienie do dywidendy z zysku.

Zysk operacyjny, czyli zysk przed odliczeniem podatków i odsetek.

jest jedną z miar ogólnych wyników finansowych spółki i jest obliczana jako suma zysku operacyjnego (EBIT) i amortyzacji, czyli zysk przed odjęciem odsetek, podatków i amortyzacji.

Proces wydawania i wprowadzania na rynek nowych akcji przeprowadzany przez spółkę.

Podmiot wystawiający papiery wartościowe we własnym imieniu.

Zysk netto przypadający na jedną akcję.

Tytuły uczestnictwa w Exchange Traded Fund, który zazwyczaj jest pasywnie zarządzanym funduszem inwestycyjnym notowanym na giełdzie. Zadaniem funduszy ETF jest śledzenie i odwzorowywanie zachowania instrumentu bazowego, którym mogą być indeksy giełdowe, indeksy obligacyjne, surowce, waluty lub inne instrumenty. Więcej o funduszach ETF pod linkiem.

Wartość przedsiębiorstwa (EV = dług netto + wartość rynkowa) podzielona przez zysk operacyjny powiększony o amortyzację (EBITDA). Im mniejsza dodatnia wartość wskaźnika tym cena akcji jest bardziej atrakcyjna.

Federacja Europejskich Giełd Papierów Wartościowych. Organizacja grupująca giełdy z krajów Unii Europejskiej. GPW jest od 1991 roku członkiem korespondentem FESE oraz bierze udział w pracach Komitetu ds. rynków rozwijających się. (ang. Federation of European Stock Exchange).

Międzynarodowa Federacja Giełd Papierów Wartościowych. Organizacja grupująca największe i najlepiej zorganizowane giełdy świata. GPW jest członkiem FIBV od 10 października 1994 r. (fr. Federation Internationale des Bourses de Valeurs).

First in first out - zasada księgowa, pierwsze weszło-pierwsze wyszło, zgodnie z którą przy obliczaniu zysków/strat najpierw sprzedawane są walory, które pojawiły się na rachunku jako pierwsze.

Faza sesji giełdowej, podczas której następuje określenie kursu jednolitego i realizacja zleceń. W systemie kursu jednolitego odbywa się to dwa razy dziennie - o godz. 11.15 i 15.00. W systemie notowań ciągłych występują: fixing na otwarcie (ustalany jest wtedy kurs otwarcia) o godz. 8.30 na rynku instrumentów pochodnych i o godz. 9.00 na rynku kasowym, oraz fixing na zamknięcie o godz.16.20 (ustalany jest kurs zamknięcia) dla obu rynków.

Akcjonariat rozproszony - wszystkie wolnodostępne akcje znajdujące się w obrocie publicznym. Jest wskaźnikiem informującym o stosunku akcji w wolnym obrocie do całkowitej ilości akcji spółki. Liczbę akcji w wolnym obrocie ustala się pomniejszając ilość wszystkich walorów spółki o akcje będące w posiadaniu akcjonariusza, którego pakiet jest większy niż 5% ogólnej ich liczby, akcje należące do Skarbu Państwa oraz akcje własne przeznaczone przez spółkę do umorzenia.

Indeks London Stock Exchange, obejmujący 100 spółek o najwyższej kapitalizacji.

Podmiot prawny, którego jedynym przedmiotem działalności jest lokowanie zebranych środków pieniężnych w określone papiery wartościowe i inne prawa majątkowe. W zależności od rodzaju funduszu nabywa się jednostki uczestnictwa bądź certyfikaty inwestycyjne. Jednostki i certyfikaty reprezentują prawa majątkowe uczestników określone ustawą i statutem funduszu.

Odmiana kontraktów terminowych zawieranych na rynku giełdowym. Dwie strony kontraktu zobowiązują się do sprzedaży/kupna określonego instrumentu bazowego po ustalonej cenie i w ustalonym terminie.

GPW rozpoczęła swoją działalność w dniu 16 kwietnia 1991 r., od początku organizując obrót papierami wartościowymi w formie elektronicznej. Giełda Papierów Wartościowych jest spółką akcyjną powołaną przez Skarb Państwa. Zadaniem GPW jest organizacja obrotu instrumentami finansowymi. Giełda zapewnia koncentrację w jednym miejscu i czasie ofert kupujących i sprzedających w celu wyznaczenia kursu i realizacji transakcji. Przedmiotem handlu na Giełdzie są papiery wartościowe: akcje, obligacje, prawa poboru, prawa do akcji, certyfikaty inwestycyjne oraz instrumenty pochodne: kontrakty terminowe, opcje, jednostki indeksowe.

Strategia polegająca na zabezpieczeniu posiadanych aktywów przez zajęcie pozycji w instrumentach o przeciwnie skorelowanych trendach np. w kontraktach terminowych, opcjach. Celem hedgingu jest zminimalizowanie ryzyka nagłych wahań cenowych.

Długotrwała tendencja wzrostowa na rynku kapitałowym.

Międzynarodowy standard numeracji kont bankowych. Utworzony został przez Europejski Komitet Standardów Bankowych, aby wspomóc obsługę płatności w Unii Europejskiej.

Miernik zmian cen papierów wartościowych, obejmujący wszystkie papiery wartościowe danego typu lub wybraną ich część. Więcej o indeksach giełdowych pod linkiem.

Mierniki zmian cen papierów wartościowych/kapitalizacji spółek z danej branży notowanych na giełdzie, mające na celu mierzenie zmiany koniunktury giełdowej.

Instrument finansowy, na który wystawiony jest instrument pochodny. Oznacza to, że transakcja intrumentem pochodnym dotyczy transakcji terminowej na instrument bazowy, z tym, że zwykle rozliczenie jest jedynie finansowe (bez dostawy instrumentu bazowego). Zaliczamy do nich: akcje, waluty, indeksy, towary itp.

Instrumenty finansowe, których istnienie jest uzależnione od instrumentu bazowego, ale które mogą być przedmiotem samodzielnego obrotu. Cena instrumentu pochodnego jest ściśle powiązana z ceną instrumentu bazowego. Zaliczamy do nich: kontrakty terminowe, warranty, opcje.

Międzynarodowa Organizacja Komisji Papierów Wartościowych – członkiem tej organizacji od 1990 roku jest polski organ nadzoru - Komisja Nadzoru Finansowego (wcześniej KPW, KPWiG).

Pierwsza oferta publiczna, wprowadzenie do obrotu po raz pierwszy akcji danej spółki.

Izba Rozrachunkowa Instrumentów Pochodnych. Wydzielona jednostka organizacyjna Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A. Odpowiada za wspomaganie pracy KDPW w zakresie ewidencji transakcji instrumentami pochodnymi oraz ocenę ryzyka związanego z zawieraniem transakcji na rynku instrumentów pochodnych.

Międzynarodowe oznaczenie identyfikujące papier wartościowy. Jest to 12-znakowy, alfanumeryczny kod, o strukturze zdefiniowanej w standardzie ISO 6166. W Polsce nadawaniem kodów ISIN od 1 lipca 1996 zajmuje się KDPW. ISIN składa się z trzech części. Pierwsza to dwuliterowy kod kraju, zgodny z normą ISO 3166. Kolejne 9 znaków to identyfikator przyznany w obrębie danego kraju. Ostatnia cyfra to suma kontrolna.

Jednostki indeksowe są to instrumenty finansowe, których cena odzwierciedla zmiany wartości danego indeksu giełdowego. Instrument ten umożliwia inwestycję równoważną nabyciu całego portfela danego indeksu bez konieczności zakupu poszczególnych akcji wchodzących w skład tego indeksu.

Na warszawskiej giełdzie notowane są jednostki indeksowe MiniWIG20, które odzwierciedlają zmiany indeksu WIG20, w skład którego wchodzi dwadzieścia największych i najbardziej płynnych spółek giełdowych.

Minimalna liczba papierów wartościowych, która może być przedmiotem transakcji giełdowych.

Tytuł uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym. Stwierdza ona prawo właściciela do części aktywów funduszu inwestycyjnego.

Obligacje śmieciowe - żargonowa nazwa obligacji, zwykle o wysokim oprocentowaniu, emitowanych przez firmy o słabej kondycji finansowej, sklasyfikowane przez agencje ratingowe jako ryzykowne i spekulacyjne.

Wartość giełdowa spółki, wyrażona iloczynem aktualnego kursu giełdowego i liczbą akcji w obrocie.

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. to centralna instytucja odpowiedzialna za prowadzenie i nadzorowanie systemu depozytowo rozliczeniowego w zakresie obrotu instrumentami finansowymi w Polsce. Główne zadania realizowane przez KDPW:

• Rejestrowanie oraz przechowywanie instrumentów finansowych podlegających dematerializacji.
• Rozliczanie i rozrachunek transakcji zawartych na publicznym rynku papierów wartościowych.
• Nadzór nad zgodnością wielkości emisji papierów wartościowych znajdujących się w obrocie.
• Realizacja zobowiązań emitentów wobec właścicieli papierów wartościowych.

Komisja Nadzoru Finansowego - organ państwowy sprawujący nadzór nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz nad instytucjami pieniądza elektronicznego. Celem nadzoru nad rynkiem finansowym jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tego rynku, jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, zaufania do rynku finansowego, a także zapewnienie ochrony interesów uczestników tego rynku.

Umowa, w której kupujący zobowiązuje się do zakupienia w przyszłości określonego towaru, zwanego instrumentem bazowym. Sprzedający zobowiązuje się natomiast do sprzedania określonego w kontrakcie instrumentu bazowego. Najczęściej zamiast fizycznej dostawy towaru (co czasami nie jest możliwe) dokonuje się rozliczenia pieniężnego transakcji.

Instrumentami bazowymi kontraktów terminowych mogą być między innymi: indeksy, akcje, waluty, obligacje. Kontrakty terminowe notowane na giełdzie mają ściśle określone i ujednolicone parametry (standardy) określone w Warunkach Obrotu. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. na swojej stronie www.gpw.com.pl publikuje informacje na temat standardu kontraktów.

Zobowiązania wynikające z kontraktów terminowych notowanych na giełdzie są rozliczane codziennie (tzw. równanie do rynku), a nad bezpieczeństwem obrotu czuwa izba rozrachunkowa (IRIP). W celu zabezpieczenia rozliczenia wynikającego z ewentualnych strat poniesionych przez inwestora, przy otwieraniu pozycji każdy inwestor wnosi depozyt zabezpieczający w określonej wysokości.

Kontrakty terminowe są instrumentami finansowymi w wysokim stopniu wykorzystującymi mechanizm dźwigni finansowej. Wysoki poziom dźwigni finansowej oznacza, że wartość nominalna transakcji może wielokrotnie przekraczać wielkość wniesionego depozytu zabezpieczającego, co sprawia, iż nawet niewielkie zmiany cen instrumentów bazowych mogą w istotnym stopniu wpływać na zyski i straty ponoszone przez inwestora – wnoszony depozyt zabezpiecza tylko część wielkości nominalnej transakcji, co stanowi o wysokim potencjale ewentualnego zysku, ale także i możliwości poniesienia dotkliwych strat.

Kontrakty terminowe są instrumentami o wysokim ryzyku. Niekorzystne dla Klienta zmiany rynkowe mogą spowodować utratę znacznej części a nawet całości zainwestowanych środków w bardzo krótkim czasie. Wielkość poniesionych strat może w szczególnie niekorzystnych okolicznościach przekroczyć wartość środków wniesionych jako depozyt. W sytuacji spadku wartości depozytu zabezpieczającego poniżej wymaganego poziomu, Klient jest wzywany do uzupełnienia depozytu. W przypadku braku uzupełnienia depozytu zabezpieczającego w wyznaczonym terminie niektóre, lub wszystkie otwarte pozycje mogą zostać zamknięte przez podmiot odpowiedzialny za rozliczanie zobowiązań inwestora, co nie zwalnia Klienta z obowiązku pokrycia całości powstałego zobowiązania.

Zamiana akcji imiennej na okaziciela lub akcji na okaziciela na akcje imienną w przypadku, gdy statut spółki lub prawo dopuszcza taką możliwość.

Polega na sprzedaży przez inwestora pożyczonych papierów wartościowych. Istotą krótkiej sprzedaży jest zarabianie na spadkach kursów papierów wartościowych. Inwestor zakłada, że w najbliższym czasie kurs danego papieru wartościowego spadnie, wówczas pożycza papiery wartościowe i sprzedaje je na giełdzie. Jeśli kurs waloru faktycznie spadnie, wtedy inwestor odkupując papiery wartościowe po niższym kursie zarabia na różnicy między ceną sprzedaży a ceną odkupu akcji. W przypadku krótkiej sprzedaży zostaje odwrócona typowa kolejność transakcji giełdowych. Zgodnie z przepisami prawa, krótkiej sprzedaży podlegają wyłącznie akcje spółek giełdowych o kapitalizacji minimum 100 milionów euro oraz wysokiej płynności - średnia dzienna wartość obrotów w kwartale kalendarzowym wynosi nie mniej niż 250 tysięcy euro lub średnia dzienna liczba transakcji w kwartale kalendarzowym jest nie mniejsza niż 50.

Rejestr prowadzony przez zarząd spółki akcyjnej, w którym uwidocznieni są właściciele akcji imiennych.

W rekomendacjach oznacza, że oczekuje się w przeciągu roku zwrotu z inwestycji conajmniej 15%.

Kurs, po którym są zawierane transakcje dla spółek notowanych w systemie kursu jednolitego, ogłaszany dwa razy dziennie: o 11:00 oraz o 15:00.

Na pierwszą sesję, na której notowany jest dany instrument finansowy, przyjmuje się teoretyczną wysokość kursu odniesienia (jest ona podawana przez Giełdę w formie komunikatu). Na sesji tej nie obowiązują również ograniczenia wahań kursów. W przypadku instrumentów notowanych w systemie kursu jednolitego z dwukrotnym określaniem kursu, ograniczenia wahań nie obowiązują wyłącznie w odniesieniu do pierwszego kursu jednolitego, chyba że kurs ten nie został określony. W przypadku zmiany systemu notowań kursem odniesienia na pierwszej sesji, na której notowany jest dany papier po zmianie systemu, jest odpowiednio ostatni kurs zamknięcia lub ostatni kurs jednolity tego papieru z ostatniej sesji, na której notowany był on przed zmianą systemu.

Kurs danego papieru wartościowego równy dolnemu lub górnemu ograniczeniu wahań kursu, ustalony w sytuacji, gdy kurs określony zgodnie z obowiązującymi zasadami w systemie kursu jednolitego wykracza poza ograniczenia wahań kursów, zaś przewodniczący sesji nie zmieni owych ograniczeń.

Kurs, na podstawie którego wyznaczane są dopuszczalne wahania kursu na danej sesji. W notowaniach ciągłych, kurs zamknięcia z dnia poprzedniego jest kursem odniesienia dla kursu wyznaczanego na otwarciu (lub na równoważeniu na otwarciu). Wyznaczony kurs na otwarciu (lub na równoważeniu na otwarciu) staje się następnie kursem odniesienia dla kursu transakcyjnego i kursu zamknięcia w danym dniu. Jeżeli na otwarciu (lub na równoważeniu na otwarciu) nie zostanie wyznaczony kurs, kursem odniesienia dla kursu transakcyjnego i kursu na zamknięcie w danym dniu jest kurs zamknięcia z sesji poprzedniej.

Kurs, po jakim zawierane są transakcje na otwarcie notowań ciągłych. Określa się go przy zastosowaniu zasady maksymalizacji wolumenu obrotu, minimalizacji różnicy między liczbą papierów wartościowy w zleceniach sprzedaży i zleceniach kupna możliwych do realizacji po określonym kursie, a także minimalizacji różnicy między kursem określanym a kursem odniesienia. Jeżeli na sesji nie została zawarta żadna transakcja, kursu otwarcia nie określa się.

Kurs ostatniej transakcji danym instrumentem finansowym na sesji giełdowej.

Stopa procentowa kredytów oferowanych na rynku międzybankowym w Londynie przez 4 główne banki: Bankers Trust, Bank of Tokyo, Barclays i National Westminster.

Dodatkowy warunek zlecenia. Wyróżniamy dwa rodzaje zlecenia z limitem aktywacji: zlecenie stop limit – jest zleceniem, w którym Inwestor musi określić dwa limity – limit aktywacji, czyli poziom kursu danego papieru, po przekroczeniu którego zlecenie uaktywni się i będzie widoczne dla inwestorów oraz limit, po którym zlecenie ma zostać zrealizowane. Zlecenie typu stop loss – Inwestor określa w nim limit aktywacji, czyli poziom kursu danego papieru, po przekroczeniu którego zlecenie uaktywni się i będzie widoczne dla inwestorów oraz drugi warunek zlecenia PKC czyli poziom realizacji po każdej cenie.

W zleceniu z limitem ceny inwestor precyzyjnie określa cenę, po jakiej chce kupić lub sprzedać dany papier wartościowy. W przypadku kupna jest to cena, powyżej której składający zlecenie nie godzi się na realizację zlecenia, zaś dla zleceń sprzedaży jest to cena, poniżej której inwestor nie jest skłonny pozbyć się papierów.

Maksymalny limit otwartych pozycji na rachunku inwestycyjnym przyznawany przez biuro maklerskie Inwestorowi.

Listy zastawne są to dłużne papiery wartościowe emitowane przez banki hipoteczne zabezpieczone hipotekami, gwarancjami lub poręczeniami określonych instytucji (np. Skarbu Państwa, Narodowego Banku Polskiego, Wspólnot Europejskich).

Bank hipoteczny emitujący listy zastawne zobowiązuje się wobec ich właścicieli do spełnienia określonego świadczenia pieniężnego – wypłaty odsetek i wykupienia samego listu w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji.

Londyńska Giełda Metali - największa na świecie giełda, na której handluje się kontraktami na metale przemysłowe. Na LME obraca się kontraktami i opcjami m.in. na miedź, ołów, aluminium, nikiel, cynk.

Zobowiązanie akcjonariuszy do nie zbywania posiadanych przez nich akcji przez ustalony okres czasu. Zobowiązanie takie często pojawia się w ramach pierwszej oferty publicznej i jest składane przez dotychczasowych akcjonariuszy spółki.

Liczba kontraktów terminowych, które nie zostały zamknięte na koniec danego dnia (lub w danym momencie). Jest równa liczbie otwartych pozycji długich albo krótkich.

Giełda papierów wartościowych w Londynie. Założona w 1801 roku jedna z największych pod względem obrotów giełda na świecie.

Osoba, która posiada licencję maklera papierów wartościowych, została wpisana na listę maklerów prowadzoną przez KNF, upoważniona w imieniu członka giełdy do przekazywania na giełdę, modyfikowania i anulowania zleceń maklerskich.

Osoba wpisana na listę maklerów papierów wartościowych prowadzoną przez KNF, która złożyła egzamin z zakresu znajomości przepisów i obowiązujących na giełdzie procedur dotyczących zasad przekazywania na giełdę zleceń maklerskich i otrzymywania informacji na potrzeby obsługi notowań oraz jest zatrudniona przez członka giełdy lub jest członkiem jego władz, wyznaczona i zgłoszona przez członka giełdy jako osoba nadzorująca proces przekazywania na giełdę zleceń maklerskich.

Dom maklerski, który stale wystawia oferty kupna i sprzedaży i zgodnie z nimi zawiera transakcje. Dom maklerski może pełnić rolę organizatora rynku dla jednego lub kilku papierów wartościowych.

Wskaźnik obliczany poprzez podzielenie wartości rynkowej firmy przez przychody ze sprzedaży z ostatnich 12 miesięcy. Im niższa wartość wskaźnika tym większy udział przychodów firmy w jej wartości rynkowej.

Dokument opracowany przez emitenta, na podstawie którego KNF dopuszcza dotychczas wyemitowane akcje do obrotu publicznego. Memorandum zawiera informacje na temat emitenta oraz papierów wartościowych przez niego emitowanych.

Indeks giełdy w Buenos Aires zawierający akcje spółek o stabilnej pozycji rynkowej i silnej podstawie fundamentalnej, których kurs nie podlega gwałtownym wahaniom (tzw. blue chips).

Jest to dyrektywa europejska, której celem jest ochrona inwestorów oraz zwiększenie przejrzystości, konkurencyjności rynków finansowych.

Dla kontraktów terminowych i jednostek indeksowych - wartość pieniężna jednego punktu indeksowego.

Jest kontynuacją indeksu MIDWIG i obejmuje 40 średnich spółek giełdowych notowanych na Głównym Rynku GPW.

Środki finansowe uzyskane w wyniku realizacji giełdowych transakcji sprzedaży papierów wartościowych, które nie zostały jeszcze rozliczone w KDPW i mogą być wykorzystane jedynie jako pokrycie składanych zleceń kupna lub pokrycie innych zobowiązań.

Środki finansowe uzyskane w wyniku realizacji giełdowych transakcji sprzedaży papierów wartościowych, które nie zostały jeszcze rozliczone w KDPW i jednocześnie nie zostały wykorzystane jako pokrycie zleceń kupna lub jako zabezpieczenie innych zobowiązań. Środki te mogą zostać wykorzystane jedynie na pokrycie zleceń kupna lub jako zabezpieczenie innych zobowiązań.

Część należności, która została wykorzystana jako zabezpieczenie złożonych zleceń kupna lub jako zabezpieczenie innych zobowiązań Inwestora.

Giełda papierów wartościowych w Stanach Zjednoczonych. NASDAQ został uruchomiony w 1971 roku jako pierwszy całkowicie elektroniczny system obrotu papierami wartościowymi na świecie. Obroty NASDAQ przekraczają obroty NYSE (New York Stock Exchange). Do 2006 roku operowała jako regulowany rynek pozagiełdowy, od 1 sierpnia 2006 roku funkcjonuje jako licencjonowana krajowa giełda papierów wartościowych.

New Connect jest to rynek utworzony przez Giełdę Papierów Wartościowych w ramach tak zwanego Alternatywnego Systemu Obrotu. Celem jego stworzenia było umożliwienie finansowania przedsiębiorstwom o relatywnie krótkiej historii a jednocześnie dużym potencjale rozwoju.

W odróżnieniu od Rynku Głównego, New Connect nie jest rynkiem regulowanym, a wymagania stawiane emitentom są bardziej liberalne. Dla przedsiębiorstw rynek ten stanowi możliwość zaistnienia na rynku kapitałowym i pozyskania środków na rozwój a w przyszłości na przejście na Rynek Główny. Dla inwestorów może stanowić źródło wyższych stóp zwrotu z inwestycji przy znacznie jednak wyższym poziomie ryzyka.

Notowania w ramach New Connect odbywają się w systemie notowań ciągłych i notowań z dwoma fixingami.

Handel w ramach notowań ciągłych odbywa się w godzinach 9:00-17:05. Transakcje w ramach notowań jednolitych zawierane są na fixingach o godz. 11:00 i 15:00.

Narodowy Fundusz Inwestycyjny – spółka powołana w ramach Programu Powszechnej Prywatyzacji, która posiada akcje prywatyzowanych przedsiębiorstw wniesione przez Skarb Państwa.

Osoba fizyczna mająca stałe miejsce zamieszkania za granicą, osoba prawna z siedzibą za granicą, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej utworzona zgodnie z prawem obcego państwa.

Indeks obrazujący zmiany cen największych spółek notowanych na giełdzie w Tokio. Obejmuje 225 spółek.

Numer Klasyfikacyjny Klienta nadany Inwestorowi przez KDPW. Niezbędny do dokonywania transakcji na rynku derywatów.

System notowań w którym ustalenie kursu oraz transakcje zawierane są w sposób ciągły (przez cały czas fazy notowań ciągłych) bezpośrednio w odpowiedzi na wpływające na rynek zlecenia kupna i sprzedaży.

Przebieg notowań danego instrumentu finansowego w trakcie danego dnia obrotu.

System notowań w którym ustalenie kursu oraz transakcje zawierane są w określonych momentach sesji giełdowej na podstawie zgromadzonych na dany moment zleceń kupna i sprzedaży.

Nowojorska Giełda Papierów Wartościowych. Powstała w 1792 roku poprzez podpisanie Buttonwood Agreement przez 24 brokerów. Druga co do wielkości obrotów giełda świata, największa na świecie giełda pod względem kapitalizacji notowanych spółek. Formalnie założona w 1817 roku poprzez wprowadzenie reform i reorganizację przez maklerów giełdowych działających według Buttonwood Agreement, znana od tego czasu jako New York Stock and Exchange Board.

Obligacje są to dłużne instrumenty finansowe, które mogą być emitowane przez państwo lub inne podmioty, na przykład spółki (obligacje korporacyjne), czy też jednostki samorządu terytorialnego (obligacje komunalne). Ten, kto emituje obligacje, zaciąga pożyczkę u kupującego (obligatariusza). Obligacje emitowane są na czas określony. Emitent zobowiązuje się do wykupienia obligacji, czyli spłaty uzyskanych środków po upływie tego czasu.

Można wyróżnić różne rodzaje obligacji, ze względu na oprocentowanie, czyli sposób i wielkość naliczania i wypłacania odsetek. Według tego kryterium obligacje można podzielić na obligacje o zmiennym oprocentowaniu, o stałym oprocentowaniu, obligacje zero kuponowe, które nabywane są z dyskontem w stosunku do ich wartości nominalnej.

Obligacja, która uprawnia nabywcę do jej zamiany na akcje na z góry określonych warunkach.

Możliwość dokonywania transakcji danym papierem wartościowym na Giełdzie.

Dokonywanie oferty publicznej przez emitenta lub subemitenta usługowego, której przedmiotem są papiery wartościowe nowej emisji, lub nabywanie papierów wartościowych w wyniku takiej oferty.

Dokonywanie oferty publicznej przez podmiot inny niż emitent lub subemitent usługowy, lub nabywanie papierów wartościowych od tego podmiotu, albo proponowanie, w sposób określony w ofercie publicznej, przez podmiot inny niż emitent, nabycia instrumentów finansowych nie będących papierami wartościowymi lub nabywanie ich od tego innego podmiotu.

Udostępnianie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, co najmniej 150 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi, w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji o papierach wartościowych i warunkach dotyczących ich nabycia, stanowiących dostateczną podstawę do podjęcia decyzji o odpłatnym nabyciu tych papierów wartościowych.

Dom maklerski organizujący ofertę publiczną.

Opcje są to instrumenty pochodne, których wartość uzależniona jest od wartości instrumentów bazowych (np. walut, indeksów giełdowych, akcji). Opcje dają ich nabywcy prawo, ale nie obowiązek, do kupna (opcja typu call) lub sprzedaży (opcja typu put) określonych instrumentów bazowych, po określonej cenie, w określonym czasie lub dokonania odpowiedniego rozliczenia finansowego.

Jednocześnie druga strona transakcji (wystawca opcji) ma obowiązek sprzedaży (opcja typu call) lub kupna (opcja typu put) określonych instrumentów bazowych, po określonej cenie, w określonym czasie lub dokonania odpowiedniego rozliczenia finansowego.

Opcja, którą posiadacz może wykonać w dowolnym dniu sesyjnym do dnia wygaśnięcia.

Zwana także opcja quasi-amerykańską lub środkowo atlantycką – konstrukcja pośrednia między opcjami europejskimi i amerykańskimi. Daje ona nabywcy prawo realizacji opcji przed terminem wygaśnięcia, lecz nie przez cały okres życia opcji, jak to jest w przypadku opcji amerykańskich. Terminy, w których opcja może być przedterminowo wykonana, są ściśle określone.

Opcja, którą posiadacz może wykonać jedynie w dniu wygaśnięcia.

Prawo – nie zobowiązanie – do nabycia określonej ilości instrumentu bazowego, po danej cenie w wyznaczonym momencie lub okresie czasu w przyszłości.

Prawo – nie zobowiązanie – do sprzedaży określonej ilości instrumentu bazowego, po danej cenie w wyznaczonym momencie lub okresie czasu w przyszłości.

Przez osoby zajmujące eksponowane stanowiska polityczne, rozumie się zgodnie z Ustawą z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, osoby (z wyłączeniem grup stanowisk średniego i niższego szczebla) zajmujące znaczące stanowiska publiczne lub pełniące znaczące funkcje publiczne.

Dokument stwierdzający istnienie określonego prawa majątkowego, przysługującego właścicielowi. Według polskiego prawa do papierów wartościowych zaliczamy m.in.: akcje, prawa do akcji, prawa poboru, obligacje, warranty subskrypcyjne, certyfikaty inwestycyjne.

Opodatkowanie dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających, na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Inaczej: split. Wymiana wszystkich akcji danej spółki na proporcjonalnie większą liczbę akcji.

Posiadacz pozycji długiej w kontrakcie terminowym ma obowiązek kupna w określonym dniu po określonej cenie instrumentu bazowego. W praktyce zdecydowana większość kontraktów terminowych rozliczana jest pieniężnie (na podstawie różnic kursowych) bez dostawy instrumentu bazowego. Przykładowo dla kontraktu terminowego zajęcie pozycji długiej dokonuje się poprzez kupno kontraktu terminowego. Posiadacz pozycji długiej zanotuje zysk w przypadku wzrostu kursu instrumentu bazowego. Pozycje długie oznacza się na rachunku inwestycyjnym znakiem + (plus).

Posiadacz pozycji krótkiej w kontrakcie terminowym ma obowiązek sprzedaży w określonym dniu po określonej cenie instrumentu bazowego. W praktyce zdecydowana większość kontraktów terminowych rozliczana jest pieniężnie (na podstawie różnic kursowych) bez dostawy instrumentu bazowego. Przykładowo dla kontraktu terminowego zajęcie pozycji krótkiej dokonuje się poprzez sprzedaż kontraktu terminowego. Posiadacz pozycji krótkiej zanotuje zysk w przypadku spadku kursu instrumentu bazowego. Pozycje krótkie oznacza się na rachunku inwestycyjnym znakiem - (minus).

Przeciwstawne pozycje (długie i krótkie) w obrębie jednej klasy derywatów i dla różnych serii. Przykładowo pozycją skorelowaną do pozycji krótkiej w kontrakcie terminowym jest pozycja długa dotycząca kontraktów innej serii w ramach tej samej klasy; pozycją skorelowaną do pozycji długiej w kontrakcie terminowym jest pozycja krótka dotycząca kontraktów innej serii w ramach tej samej klasy. Wymagany depozyt zabezpieczający dla pozycji skorelowanych jest istotnie niższy niż wyliczany dla tych pozycji osobno z uwagi na mniejsze ryzyko takiego portfela derywatów.

Indeks cen dóbr produkcyjnych, nazywany dawniej wskaźnikiem cen hurtowych. Służy do pomiaru cen ustalonych przez producentów na różnych etapach produkcji. Ten wskaźnik makroekonomiczny został wprowadzony w 1890 roku (w USA) i jest najstarszym nieprzerwanie obliczanym indeksem przez Departament Pracy (w USA). Wzrost tego wskaźnika pozwala przewidzieć niebezpieczeństwo inflacji.

Do podstawowych praw akcjonariuszy zaliczamy:

• prawo do uczestniczenia w Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy (WZA),
• prawo do udziału w zyskach (dywidenda),
• prawo do udziału w masie likwidacyjnej,
• prawo pierwszeństwa nabycia akcji nowej emisji (prawo poboru).

Prawa do Akcji (PDA) są to instrumenty finansowe towarzyszące niektórym nowym emisjom akcji, które pozwalają na skrócenie czasu, jaki upływa od momentu zapisania się na akcje nowej emisji do ich pierwszego notowania na giełdzie. PDA mogą być przedmiotem obrotu już w kilka dni po przydziale akcji nowej emisji, a jeszcze przed ich zarejestrowaniem przez sąd.

PDA jeszcze przed rozpoczęciem notowań nowych akcji na giełdzie umożliwiają wycofanie się z dokonanej inwestycji tym, którym przydzielono nowo-emitowane akcje, a jednocześnie umożliwia ich nabycie tym, którzy nie dokonali tego w publicznej subskrypcji.

Spółki emitujące akcje zwykle wnioskują do giełdy o wprowadzenie PDA do obrotu. Obrót prawami do nowych akcji podlega takim samym regułom jak obrót akcjami.

Prawo do uczestnictwa w podziale zysku spółki akcyjnej za dany rok obrotowy. Prawo do dywidendy nabywają akcjonariusze posiadający akcje na prawach własności na koniec dnia ustalenia prawa do dywidendy. (Prawa własności papieru wartościowego pojawiają się po rozliczeniu transakcji kupna przez KDPW - D+3 dni).

Prawo pierwszeństwa do zakupu akcji nowej emisji przez dotychczasowych akcjonariuszy, może być przedmiotem obrotu jako odrębny papier wartościowy. Warunkiem otrzymania prawa poboru jest posiadanie akcji (na prawach własności) w dniu ustalenia prawa poboru. Na rachunkach inwestycyjnych inwestorów pojawiają się jednostkowe prawa poboru (JPP). W określonym terminie posiadacze praw poboru mogą dokonać zapisów na akcje nowej emisji. W momencie złożenia zapisu na rachunku inwestycyjnym musi znajdować się gotówka na opłacenie zapisu. Akcjonariusz może również zbyć prawo poboru na giełdzie. Gdy upływa termin zapisu, prawa poboru wygasają (stają się bezwartościowe). Akcjonariusze, którzy w dniu ustalenia prawa poboru posiadali co najmniej jedną akcję spółki mają możliwość złożenia zapisu dodatkowego na dowolną liczbę nowych akcji nie przekraczającą jednak całkowitej liczby nowo emitowanych akcji. Zapis dodatkowy umożliwia inwestorowi objęcie większej ilości akcji niż wynikająca z prawa poboru, a spółce pozwala wyemitować zamierzoną liczbę akcji. Po przydziale akcje nowej emisji są rejestrowane na rachunkach inwestycyjnych.

Produkty strukturyzowane są to instrumenty finansowe, których cena jest uzależniona od wartości określonego wskaźnika rynkowego (np. kursu akcji lub koszyków akcji, wartości indeksów giełdowych, kursów walut). Są emitowane przez instytucje finansowe, najczęściej banki lub domy maklerskie.

Emitent produktu strukturyzowanego zobowiązuje się w stosunku do nabywcy (inwestora), że w terminie wykupu instrumentu wypłaci mu kwotę rozliczenia kalkulowaną wg określonego wzoru. Formuła określająca zasady wypłaty ułatwia posiadaczom takich instrumentów śledzenie bieżącej wartości danego instrumentu. Forma prawna produktu ustrukturyzowanego może być różna – np. może to być obligacja, certyfikat, warrant.

W zależności od poziomu ryzyka możemy wyróżnić dwa podstawowe rodzaje produktów strukturyzowanych:

• produkty gwarantujące ochronę kapitału (dają inwestorowi określony udział w zyskach, jakie generuje wbudowany w produkt wskaźnik rynkowy i jednocześnie pełną lub częściową gwarancję zwrotu zainwestowanego kapitału – najczęściej w terminie wykupu)
• produkty nie gwarantujące ochrony kapitału – instrumenty bardziej ryzykowne, gdyż większy jest udział inwestora zarówno w zyskach, jak i w stratach generowanych przez wskaźnik rynkowy.

Dokument sporządzany przez emitenta, w którym znajdują się szczegółowe informacje o jego sytuacji prawnej i finansowej oraz o papierach wartościowych wprowadzanych przez emitenta do obrotu. Jest to dokument wymagany przy wprowadzaniu papierów wartościowych do obrotu na GPW.

Wykup akcji przez akcjonariuszy większościowych od drobnych akcjonariuszy, mający na celu uzyskanie pełnej kontroli nad spółką akcyjną. Jego realizacja nie wymaga zgody drobnych akcjonariuszy.

Rachunek Inwestora w biurze maklerskim, na którym zapisywane są posiadane instrumenty finansowe oraz środki pieniężne.

Rachunek, na którym znajdują się środki służące zabezpieczeniu zobowiązań wynikających z otwartych pozycji w prawach pochodnych.

Ocena klasyfikacyjna ryzyka inwestycyjnego związanego z określonymi papierami wartościowymi lub zdolnością emitenta do terminowej spłaty zaciągniętych zobowiązań, dokonana i ogłoszona przez wyspecjalizowane agencje ratingowe takie jak Moody's, Standard&Poor's oraz Fitch Ratings.

Sytuacja wynikająca z przewagi popytu nad podażą oferowanych akcji w przypadku oferty publicznej. Jeśli redukcja przydziału wynosi 90%, to oznacza to, że Inwestorzy otrzymują tylko 10% akcji, na które złożyli zapisy.

W rekomendacjach oznacza, że oczekuje się w przeciągu roku zwrotu z inwestycji w przedziale od -15% do -5%.

Wyrażony w procentach iloraz kwoty zysku (straty) z inwestycji do zainwestowanej kwoty.

Osoba fizyczna mająca stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osoba prawna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej utworzona zgodnie z prawem polskim.

Stopa zwrotu z aktywów. Wyrażony w procentach iloraz kwoty zysku netto w danym okresie do aktywów na koniec okresu. Więcej pod linkiem.

Wskaźnik oznaczający procentową zmianę ceny z obecnej sesji do ceny sprzed określonej liczby sesji. Dla inwestycji średnioterminowych najczęściej przyjmuje się wartość 10, dla krótkoterminowych 5. Więcej pod linkiem.

Stopa zwrotu z kapitału własnego. Wyrażony w procentach iloraz kwoty zysku netto w danym okresie do kapitałów własnych na koniec okresu. Zysk netto/kapitał własny na koniec okresu. Więcej pod linkiem.

Stopa zwrotu z kapitału zainwestowanego. Wyrażony w procentach iloraz kwoty zysku netto do zainwestowanego kapitału. Więcej pod linkiem.

Rynek Główny GPW funkcjonuje od momentu powstania Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie to jest od dnia 16 kwietnia 1991 roku. Rynek podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego i wskazany jest Komisji Europejskiej jako rynek regulowany.

Przedmiotem handlu na Głównym Rynku GPW są następujące papiery wartościowe oraz instrumenty finansowe: akcje, obligacje, prawa poboru, prawa do akcji (PDA), certyfikaty inwestycyjne, instrumenty strukturyzowane oraz instrumenty pochodne takie jak kontrakty terminowe, opcje i jednostki indeksowe.

W ramach rynku występują dwa systemy notowań: notowania ciągłe i notowania jednolite (tzw. notowania z dwoma fixingami).

Handel w ramach notowań ciągłych odbywa się w godzinach 8:45-17:05. Transakcje w ramach notowań jednolitych zawierane są na fixingach o godz. 11:00 i 15:00.

Rynek, na którym odbywa się obrót instrumentami finansowymi o zapadalności powyżej 1 roku – papiery wierzycielskie (obligacje itp.), prawa majątkowe (akcje, PDA, prawa poboru itp.) i instrumenty pochodne (kontrakty terminowe, opcje itp.).

Rynek, na którym następuje sprzedaż papierów wartościowych bezpośrednio przez emitenta. Cenę ustala emitent, a pośrednikiem jest zwykle biuro maklerskie. W tym przypadku środki pieniężne uzyskuje emitent.

Rynek na którym dokonywane są transakcje papierami wartościowymi, w taki sposób że stroną zbywającą nie jest emitent danego papieru wartościowego.

Możliwość poniesienia niezamierzonych strat lub nie uzyskania zamierzonych efektów.

Grupa spółek zajmujących się podobna działalnością gospodarczą, np. sektor budowlany, bankowy.

Prosta średnia krocząca, wskaźnik oparty na średniej arytmetycznej cen z określonej liczby sesji.

Inaczej: podział akcji. Wymiana wszystkich akcji danej spółki na proporcjonalnie większą liczbę akcji.

Różnica pomiędzy ofertą kupna o najwyższym limicie i ofertą sprzedaży o najniższym limicie dla danego instrumentu finansowego w danym momencie.

W rekomendacjach oznacza, że oczekuje się w przeciągu roku straty z inwestycji większej niż 15%.

Wyrażony w procentach iloraz zysku do kwoty zainwestowanego kapitału.

Stowarzyszenie na Rzecz Światowej Międzybankowej Telekomunikacji Finansowej, instytucja pośrednicząca w transakcjach finansowych, umożliwiająca łatwy przepływ środków.

Indeks giełdowy 80 spółek o małej kapitalizacji na GPW.

Dokument potwierdzający uprawnienie do realizacji praw wynikających z posiadania papierów wartościowych. Od momentu wystawienia, papiery w określonej liczbie są blokowane na rachunku inwestycyjnym, nie mogą być przedmiotem obrotu do chwili upływu ważności świadectwa lub zwrotu świadectwa wystawiającemu. Świadectwo jest wymagane np. w sytuacji ogłoszenia wezwania do sprzedaży akcji. Świadectwo musi zostać wtedy złożone w instytucji, która jest pośrednikiem wezwania.